عرصه بین الملل دوران بسیار سخت و پیچیده گذار از نظم تک قطبی به سوی چندجانبه گرایی با مولفه‌های تشدید و تکثر انواع بحران‌ها از امریکای لاتین تا قاره کهن آسیا تجربه می نماید و جهان علیرغم پیشرفت های عظیم وسریع علی و فن آورانه با تناقضات گوناگونی مواجه است همچنین از سویی تصمیم وزرات جنگ امریکا به برگزاری نشست عالی ترین امرای ارتش این کشور و دیدار با ترامپ نوید رویدادهای احتمالی خطرناک در ژئوپلیتیک جهانی می‌باشد و از طرف دیگر تداوم قتل و عام وحشتناک در خاورمیانه و ادامه جنایات رژیم صهیونیستی شرایط صلح و ثبات منطقه ای و بین المللی را بسیار سخت و ناکوار می نماید.

جنگ در جغرافیای اوکراین وارد مرحله جدیدی شده و علیرغم نبردهای سنگین زمینی که با تلفات گسترده طرفین همراه بوده و روسیه چندین روستا را تصرف نموده است ولی تصمیم ترامپ برای بکار گیری موشک های دوربرد از سوی اوکراین تحول مهم محسوب می‌شود. رئیس جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، اوایل هفته اخیر در سخنرانی خود درباره اطلاعات منتشر شده در رسانه‌های آمریکایی در مورد تصمیم کاخ سفید برای اجازه به کی یف برای استفاده از موشک های ATACMS برای حمله به اهداف نظامی صحبت کرد و آنرا بخشی از طرح تقویت اوکراین برای پیروزی عنوان کرد که به شرکای خود یورآتلاکتیکی ارائه نموده است و بدون شک این مجوز نقش کلیدی در مورد توانایی‌های دوربرد ارتش اوکراین ایفاء خواهد نمود. وی هم چنین از تلاش مضاعف برای انعقاد خرید تسلیحات پیشرفته به ارزش 90 میلیارد دلار از امریکا خبر داده است.

شکی نیست که اجازه ترامپ به ارتش اوکراین برای استفاده از دوربردترین موشک های ATACMS که توسط واشنگتن به کی یف عرضه شده و برای هدف قرار دادن اهداف خاصی در روسیه استفاده خواهد شد و موجب تغییر و تحول مهم در این منازعه پیچیده می‌شود و این پیش بینی وجود دارد که اولین حملات می‌تواند به سمت تاسیسات مهم زیرساختی بویژه در حوزه انرژی و لجستیک باشد. هم چنین اوکراین نقشه ده‌ها تاسیسات نظامی روسیه را در برد موشک های ATACMS منتشر کرده است که در برگیرنده فرودگاه‌ها؛ تاسیسات انرژی و تسلیحاتی می‌باشد. موضوع مهم تر این که احتمالا" اروپا هم به اوکراین اجازه خواهند داد تا اهداف نظامی در داخل روسیه را با موشک های Storm Shadow و SCALP هدف قرار دهد امری که موجب پیچیدگی بیشتر شرایط خواهد شد و یک تغییر استراتژیک بزرگ است که چند هفته بعد از تغییر رویکرد دونالد ترامپ در مورد روسیه و جنگ اوکراین با حمایت از این کشور برای بازپس گیری اراضی اشغالی در شرق می‌باشد. موضوع مهم تر این که هیاهوی مربوط به ورود پهپادهای ناشناس به آسمان کشورهای مختلف قاره سبز با موضع گیری تند رهبران اروپایی و ضرورت کسب آمادگی حداکثری برای مقابله با ارتش روسیه و تاکید مضاعف بر تداوم حمایت از ارتش اوکراین همراه بوده است.

امواج مجادلات روسی و اروپایی روند صعودی شدیدی داشته و در مسکو واکنش ها به این تحول سریع و تند بوده است بطوری که مقامات روسی می‌گویند مجوزی که واشنگتن به کی‌یف برای استفاده اوکراین از موشک‌های دوربرد آمریکایی برای ضربه زدن به روسیه داده است، گامی‌بسیار مهم به سوی تشدید تنش ها و گسترش جغرافیای جنگ هواهد بود. در ادامه واکنش های روسیه در بیانیه وزارت امور خارجه چنین حمله ای به خاک روسیه به معنی دخالت مستقیم ایالات متحده و ماهواره‌هایش در خصومت ها علیه روسیه است؛ عنوان شده است. هم چنین از زمان آغاز تهاجم به اوکراین در فوریه 2022، رهبران روسیه به دولتمردان ائتلاف ناتو به رهبری ایالات متحده هشدار مکرر داده اند و هر گونه تعهد حمایت نظامی از سوی متحدان غربی از اوکراین را به عنوان دخالت مستقیم در جنگ توصیف کرده و بر پاسخگویی و انتقام‌جویی تاکید نموده اند.در همین راستا مدودف سطح تهدید را به امکان استفاده از تسلیحات غیرمتعارف برای هدف قرار دادن جغرافیای دول متخاصم بویژه اوکراین ارتقاء داده است.
در اروپا نیز واکنش ها متفاوت بوده است برخی دول استقبال و گروهی دیگر نظیر مجارستان؛ اسلواک و صربستان خطرناک ارزیابی کرده اند. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه از تصمیم ایالات متحده برای اجازه دادن به اوکراین برای استفاده از موشک‌های دوربرد در روسیه با عنوان بسیار خوب قدردانی کرده و گفت این تصمیمی است که کاملاً خوب است، من می‌دانم که این تصمیم نیز ناشی از تغییر عمیق در این مناقشه است که نباید دست کم گرفته شود، همچنین صدراعظم آلمان و نخست وزیر انگلیس نیز از تغییر رویکرد کاخ سفید حمایت نموده اند این حالی است که هکچنان ترامپ نیم نگاهی به موفقیت در فرایند صلح و آتش بس دارد لذا در دیدار مهم اش با رئیس جمهور ترکیه از وی خواست تا ابتکارتش برای توافق صلح بین مسکو و کیف ادامه دهد در عین حال که با جدیت تمام خواستار توقف واردات نفت و گاز ترکیه از روسیه شد.

در مجموع باید اذعان نمود که از سویی این تصمیم خطرناک موجب خدشه دار شده نوعی خوش بینی به امکان پایان منازعه علیرغم تلاش های تمام عیار ترامپ برای صلح بوده و شاید شرایط را پیچیده تر نماید و از سوی دیگر هدف تیم ترامپ با تشویق اروپائیان می‌تواند شرایط را برای روسیه در میدان سخت تر نموده و این کشور با رغبت بیشتر و شروط کمتر از پیشنهادات ترامپ برای پایان جنگ استقبال نماید. البته این تهدید جدی هم وجود دارد که در صورت کشیده شدن جنگ به جغرافیای ناتو و با در نظر گرفتن تحولات خونین در خاورمیانه با گذر از خطوط قرمز از سوی نتانیاهو فرض جنگ جهانی جدید هم چندان دور از دسترس نباشد؛ جنگی که با تغییرات اصلی در ماهیت جنگ در هزاره سوم می‌تواند به نابودی تمام عیار جامعه بشری و رسیدن به عصر پایان رفاه و امنیت با تلفات ده‌ها میلیونی انسان‌های بی گناه همراه باشد. در چنین شرایطی نقش و رسالت صلح دوستان و رهبران سیاسی عقل گرا و آینده نگر در تشویق دول متخاصم به سوی صلح و ثبات و پایان دادن به بحران متنوع جهانی بسیار مهم می‌باشد.

علی بمان اقبالی زارچ کارشناس ارشد مطالعات اورآسیا

(مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست)