با ابتکار مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی، نشستی تحت عنوان: شکل‌دهی به ثبات منطقه‌ای،همکاری پاکستان و ایران درباره آینده افغانستان، با همراهی کارشناسان ارشد و پژوهشگران این مرکز روز سه شنبه هشتم مهرماه برگزار شد.

هشتادمین نشست (عمومی) مجمع عمومی سازمان ملل متحد که از ۲۳ لغایت 29 سپتامبر 2025 برگزار شد، عرصه مواضع و دستورکارهای مشترک و اختلافی رهبران و مقامات نسبت به مسائل جهانی است. نشست امسال با موضوع: با هم بهتر: هشتاد سال و فراتر برای صلح، توسعه و حقوق بشر به نوعی تأکید بر همکاری جمعی و بازنگری در نقش تضعیف شده سازمان ملل در نظم از هم گسیخته جهانی بود.

یکی از رخدادهای مهمی‌که در چند دهه گذشته در علوم‌انسانی رخ‌داده، توجه به علوم‌شناختی به طور عام و قدرت معنایی به شکلی خاص است. علوم‌شناختی به بررسی این مطلب می‌پردازد که شناخت، به‌عنوان یک فرایند و پدیده ذهنی، برای انسان چگونه حاصل می‌شود یا از چه طریقی می‌توان شناخت ذهنی حاصل از یک پدیدار را در ذهن افراد تغییر داد یا بازنمایی کرد.

عرصه بین الملل دوران بسیار سخت و پیچیده گذار از نظم تک قطبی به سوی چندجانبه گرایی با مولفه‌های تشدید و تکثر انواع بحران‌ها از امریکای لاتین تا قاره کهن آسیا تجربه می نماید و جهان علیرغم پیشرفت های عظیم وسریع علی و فن آورانه با تناقضات گوناگونی مواجه است همچنین از سویی تصمیم وزرات جنگ امریکا به برگزاری نشست عالی ترین امرای ارتش این کشور و دیدار با ترامپ نوید رویدادهای احتمالی خطرناک در ژئوپلیتیک جهانی می‌باشد و از طرف دیگر تداوم قتل و عام وحشتناک در خاورمیانه و ادامه جنایات رژیم صهیونیستی شرایط صلح و ثبات منطقه ای و بین المللی را بسیار سخت و ناکوار می نماید.

در علوم رفتاری موضوع بی‌پروایی در سخن، که به عنوان Verbal Impulsivity شناخته می‌شود، اغلب مرتبط با وضعیت عملکردی بیماران ADHD بوده و به وضعیتی اطلاق می‌شود که فرد تمایل به حرف زدن بدون فکر قبلی، گزینش غیر مناسب کلمات یا در نظر نگرفتن عواقب اشاره دارد. جایی که افراد ممکن است چیزی را ناگهان نسنجیده انجام دهند یا بگویند بدون اینکه به نتایج آن بیاندیشند.

جهان امروز و عرصه بین الملی روزهای پرچالشی را تجربه می نماید که عمده ترین بحران‌های آن به منطقه حیاتی و ژئواستراتژیک او رآسیا در مثلث اوکراین ؛ غزه و دریای سرخ می‌باشد و کشورهای مختلف تلاش دارند تا از فرصت نشست ها و کنفرانس های مهم بین الملی برای کنش‌گری دیپلماتیک بهره گیرند. در همین راستا هیات عالیرتبه دیپلماتیک کشورمان برای تشریح مواضع منطقی منطقه ای در موضوعات مهم بین‌المللی بویژه دفاع از آرمان ملت فلسطین و و بیان الویت های سیاست خارجی دولت پرزیدنت پزشکیان در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد حضور پویایی دارد.

به بهانه هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، بار دیگر چشم ها به نیویورک دوخته شده؛ جایی که نمایندگان کشورها در فضایی پر از اختلافات ژئوپولتیک و بحران‌های فزاینده گرد هم می آیند.این نوشتار ضمن مرور این بحران‌ها، پنج سناریوی محتمل برای آینده نزدیک را ترسیم می‌کند؛ آینده ای که بیش از هر زمان دیگر نیازمند همفکری و تصمیم گیری جمعی است.

آقای دکتر سعید خطیب‌زاده، رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی در سفر به ژنو در تاریخ 27 الی 29 شهریور 1404، با کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، دستیار دبیرکل سازمان ملل متحد و دبیر اجرایی مؤسسه آموزشی و پژوهشی سازمان ملل موسوم به یونیتار ملاقات و رایزنی نمود. ایشان همچنین نشست توجیهی با خبرنگاران مقیم سازمان ملل برگزار و مواضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص تحولات جاری سیاست خارجی را تشریح کردند.

آ‌‌ن چه‌ از آن با عنوان خیزش چین‌ یاد می‌شود و منظور از آن افزایش‌ قدرت چین‌ در حوزه‌های‌ مختلف‌، علی‌الخصوص اقتصادی است‌، طبیعتاً تنها محدود و منحصر به‌ داخل‌ این‌ کشور نبوده ودر عرصه‌ بین‌الملل‌ نیز ظهور یافته‌ است‌. چین‌ در راستای‌ قدرت افکنی‌ بین‌المللی‌ خود سعی‌ نموده است‌ تا در مناطق‌ مختلف‌ جهان حضوری‌ مؤثرتر و بیش‌تر از پیش‌ داشته‌ و بازیگری‌ خود را در این‌ مناطق‌ تقویت‌ نماید. همین‌ نگاه ویژه پکن‌ به‌ مناطق‌ مختلف‌ جهان سبب‌ شده است‌ تا راهبرهای‌ آن نسبت‌ به‌ هر منطقه‌ به‌ صورت استقرایی‌ از سوی‌ پژوهشگران این‌ حوزه احصا و تبیین‌ گردد. البته‌ خود دولت‌ چین‌ نیز سیاست‌های‌ منطقه‌ای‌ خود را در قالب‌هایی‌ مثل‌ بیانیه‌، سخنرانی‌، کاغذ سفید و غیره منتشر نموده است‌.

رویکرد صلح از طریق قدرت، peace through strength، در دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ تبدیل به کلیدواژه‌ای راهبردی در چرتکه محاسباتی دولت‌ها و نهادهایی قرار دارد که به ‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم منافع و اهداف‌شان متأثر از سیاست‌های آمریکاست. ادراک آنچه ترامپ از این رویکرد در نظر دارد و آنچه به ‌عنوان خروجی اقدام مدنظر ترامپ، دولت ایالات متحده اجرا می‌کند و نحوه مواجهه با آن ضرورتی به میزان ضرورت اهمیت اقدامات ایالات متحده نسبت به دولت یا نهاد مخاطب دارد. جهت ارزیابی این رویکرد در ابتدا باید نوع و شکل قدرتی که از طریق آن پکس آمریکانای ترامپ به دنبال ساخت آن در سطح جهان است را شناخت؛ ویژگی‌های آن را تفکیک کرد سپس تجربیات مواجهه با آن و خروجی‌های به‌دست آمده را مورد ارزیابی قرار داد.

در ۹ سپتامبر ۲۰۲۵، رژیم صهیونیستی طی تجاوزی نظامی علیه دولت قطر،‌ منازل و اقامتگاه‌هایی را هدف قرار داد که اعضایی از دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی حماس در آن سکونت داشتند. هدف این حمله، ترور اعضای هیأت مذاکره‌کننده حماس بود که در حال بررسی طرح رئیس‌جمهور ایالات متحده برای آتش‌بس در غزه بودند. این تجاوز زنجیره‌ای از پیامدهای سیاسی، دیپلماتیک، امنیتی و حقوقی را در بر دارد و معادلات میانجی‌گری، نقش ایالات متحده و معادلات منطقه‌ای را دچار تحول می‌کند.

دنیای امروز ما تب‌دار است. این تب استعاره‌ای نیست؛ نشانه‌هایش را می‌توان در اعداد و نمودارها، در گزارش‌های اقتصادی و اجتماعی، با چشم دید. ما در آتش تفرقه، در نابرابری و تبعیض، در کینه‌ها و جنگ‌های بی‌پایان و در بحران‌های زیست‌محیطی می‌سوزیم. این‌ها هر کدام زخمی جداگانه نیستند؛ بلکه همه با هم، صورت‌های گوناگون یک بیماری واحدند: فروپاشی اجتماعی، فرسایش ارزش‌های مشترک و بحران اعتماد به رهبری. اما پرسش این است: آیا می‌توان درمانی برای این بیماری یافت؟ درمانی که نه در کریدورهای قدرت امروز، بلکه در گذشته‌ای دور و غبارآلود نهفته باشد؟ در زندگی مردی از قرن هفتم، تاجری از صحرای عربستان، که در غرب اغلب او را بدفهمیده‌اند و به کاریکاتوری ساده‌انگارانه فروکاسته‌اند.

حمله اسرائیل به قطر با هدف ترور رهبران حماس، شوک امنیتی بزرگی به کشورهای منطقه و به خصوص شورای همکاری خلیج فارس بود. این حادثه تأثیر به سزایی بر کنش‌های امنیتی آینده کشورهای منطقه غرب آسیا و به خصوص اعضای شورای همکاری خلیج فارس خواهد داشت که موضوع بحث این نوشتار است. حادثه ٧ اکتبر ٢٠٢٣ که باید آن را نقطه عطفی در نظم منطقه‌ای غرب آسیا دانست؛ بسیاری از روندهای امنیتی و سیاسی این منطقه را دچار ضعف و حتی قطع کرده است. حالا حمله اسرائیل به قطر سرمنشأ روندهای جدید امنیتی در منطقه خواهد بود که به تدریج ظاهر می‌شوند.

اصطلاح جنوب جهانی برای اولین بار توسط کارل اوگلسبی،#160نویسنده و فعال آمریکایی چپ نو#160در سال 1969 ابداع و به فرهنگ اصطلاحات سیاسی و روابط بین الملل ارائه شد. اوگلسبی در مقاله‌ای که در اوج جنگ ویتنام در مجله کاتولیک Commonwealth نوشت، اوضاع جهان را این‌گونه تحلیل کرد: کشورهای شمال جهان-نیمکره شمالی- برای ایجاد یک نظم اجتماعی غیرقابل تحمل برجنوب جهانی همگرا و همسو شده‌اند.

بزرگترین حمله هوایی روسیه از آغاز جنگ اوکراین، 7 سپتامبر، با حمله به ساختمان اصلی کابینه دولت اوکراین در کی‌یف انجام شد. ساختمانی که محل استقرار کابینه دولت و دفتر وزرای آن است. طی یک سال گذشته دولت ترامپ که کشورش در طولانی کردن جنگ اوکراین نقش اصلی را بر عهده داشت، تلاش بی‌وقفه‌ای برای آتش‌بس و توافق میان اوکراین و روسیه را آغاز کرده که تاکنون به سد خواسته‌های حداکثری پوتین برخورد کرده است. آمریکا مطالباتش را از جنگ اوکراین کاهش و روسیه افزایش داده است؛ اما هنوز نشانه‌ای از یک آتش‌بس جدید میان روسیه و اوکراین دیده نمی‌شود.

اروپای امروز به ویژه منطقه مرکز و شرق، به دلایل مختلف از جمله جنگ اوکراین، مهاجرت غیرقانونی و غیره با مشکلات عدیده‌ای روبرو است. در همین راستا می‌توان به نابرابری اقتصادی و توزیع ناعادلانه سرمایه اشاره نمود که در این زمینه مؤلفه کافی و دلایل میدانی وجود دارد. متوسط درآمد سرانه در اروپا تا بیست برابر اختلاف دارد. بخش قابل توجهی از جمعیت و ملل اروپا در کشورهای نوردیک و غرب قاره تا 40هزار یورو درآمد سرانه در برابر درآمد سرانه 4هزار یورویی در کشورهایی نظیر آلبانی و مولداوی دارند.

مهاجرت به عنوان یکی از مهم‌ترین پدیده‌های انسانی، یکی از مسائل جهانی اثرگذار بر روابط اجتماعی و بین‌المللی است که بر گستره نفوذ آن در ابعاد مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی جوامع مادر و میزبان، روز به روز افزوده می‌شود. این پدیده متقابلاً متأثر از تغییرات نظم یا بی‌نظمی‌ بین‌المللی، روندی ادامه‌دار و صعودی پیدا کرده و خود با مسائل پیچیده‌تری گره خورده است. با توجه به تحولات سال‌های اخیر، نهادها و سازمان‌های بین‌المللی مختلفی به پایش مسائل روز مرتبط با مهاجرت پرداخته‌اند. در این مجال مهمترین موارد در چشم‌انداز سال 2025 مورد بررسی قرار می‌گیرد.

گزارش پیش‌رو به بررسی پیامدهای کوتاه‌ و بلندمدت استقرار اخیر ناوهای جنگی، کشتی‌های تهاجمی آبی-خاکی و زیردریایی هسته‌ای ایالات متحده در مجاورت سواحل ونزوئلا می‌پردازد. این نوشتار با ترکیب شواهد میدانی و بیانیه‌های رسمی و مرور منابع تحلیلی اخیر، این مسئله را در سه بعد بررسی می‌کند: 1.پیامدهای راهبردی و نظامیِ منطقه‌ای، 2.تأثیرات اقتصادی بر صادرات نفت و سرمایه‌گذاری خارجی و 3.ائتلاف‌های سیاسی و دیپلماتیکی در سطح منطقه‌ای، از جمله نقش کشورهای همسایه. این گزارش سه سناریوی محتمل برای ماه#173های آینده را ارائه می‌دهد که محتمل‌ترین سناریو این است که این گسترش نیرو در کوتاه‌مدت کارکرد فشار دیپلماتیک و نمایشی دارد و احتمال تهاجم زمینی تمام‌عیار را بعید می‌سازد؛ اما در عین حال منجر به تشدید نظامی‌سازی داخلی در ونزوئلا، تغییر الگوهای تجارت نفتی، تشدید بحران اقتصادی در ونزوئلا، تسریع رقابت قدرت‌های بزرگ در منطقه و تقویت ائتلاف‌های بین‌المللیِ جایگزین برای کاراکاس خواهد شد.

سازمان همکاری شانگهای ده کشور عضو و ۱۶ کشور ناظر یا شریک را گرد هم آورده و تقریباً نیمی از جمعیت جهان و سهم قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی جهانی را نمایندگی می‌کند. این سازمان اغلب به عنوان وزنه تعادلی در برابر ناتو معرفی می‌شود. در حالی که بحران‌های متعددی اعضای سازمان همکاری شانگهای را تحت تأثیر قرار داده است، این روزها چین میزبان بزرگترین اجلاس شانگهای از زمان تأسیس آن در سال ۲۰۰۱ میلادی است که طی آن سه موضوع مهم جنگ تجاری ایالات متحده با چین و هند، جنگ در اوکراین، مناقشه هسته‌ای ایران در کنار دیگر موضوعات بررسی می‌شود.

تا پیش از حمله غیر مشروع رژیم اسرائیل و آمریکا به مراکز هسته‌ای و نظامی‌کشورمان، دستگاه دیپلماسی کشور سیاست منطقه‌ای فعال و چندجانبه‌ای در پیش گرفته بود تا با در جریان قرار دادن کشورهای مهم و اثرگذار منطقه از جمله عربستان سعودی از سیر و روند مذاکرات هسته‌ای با آمریکا، اعتماد و همراهی آنها با این فرایند دیپلماتیک را جلب و حفظ کند؛ سیاستی که ظاهراً نتیجه‌بخش هم بود و برخلاف دوره‌های گذشته که احتمال همکاری این کشورها با هر نوع حمله به تأسیسات هسته‌ای کشورمان در سطح بسیار بالایی قرار داشت، در این مقطع شاهد محکومیت یکدست حمله رژیم اسرائیل به کشورمان از سوی شورای همکاری خلیج فارس بودیم. با این وجود، پس از وقوع حمله و البته پایان آن، سطح تلاش‌ها و رایزنی‌های دیپلماتیک منطقه‌ای تا حدی فروکش کرد.

Since October 2023 when Israel unleashed unrestrained military attacks on Gaza, it has directly or indiscriminately targeted civilians and employed means and methods of warfare against Palestinian population which can have no justification but a genocidal intention ‘to destroy, in whole or in part,’ the Palestinians in Gaza as a nation, ethnicity or religious group

در ماه‌های گذشته، با اعمال موجی تازه از تعرفه‌های تجاری از سوی ایالات متحده بر تقریباً تمامی‌کشورهای جهان، تحول چشمگیری در سیاست اقتصادی بین‌المللی ایجاد شد. این اقدام که با هدف کاهش کسری تراز تجاری، حمایت از صنایع داخلی و بازگرداندن ظرفیت تولید به داخل انجام گرفته، کشورهای آفریقایی را نیز بی‌نصیب نگذاشته است. به‌جز دو کشور بورکینافاسو و سیشل، تمامی‌کشورهای آفریقایی مشمول این تعرفه‌های جدید شده‌اند. در این مقاله؛ به بررسی آثار کوتاه مدت و میان مدت تعرفه‌های جدید بر اقتصاد قاره آفریقا پرداخته شده است.

با گذشت 1250 روز از جنگ ویرانگر روسیه و اوکراین با تلفات چند صد هزار نفری طرفین و خسارات قریب به هزار میلیارد دلاری، روزنه‌های صلح و آتش‌بس کورسویی دارد.

از تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۲۳، نوار غزه تحت حمله‌ گسترده و مداوم ارتش اسرائیل قرار گرفته است. گزارش‌ها تخمین می‌زنند که شمار قربانیان تا بیش از۶۰ هزار نفر رسیده باشد که عمدتاً زنان و کودکان‌ هستند و زیرساخت‌ها، خدمات عمومی و مراکز بهداشتی در اثر بمباران منهدم شده‌اند.