در پنل سوریه بر سر دوراهی : به سوی اتحاد یا تفرقه؟ در مجمع گفتگوی تهران، اولیویر والز، رئیس اندیشکده سیدیکاف آلمان و فعال و کارشناس حوزه سوریه که بارها بر اساس ماموریت اندیشکده مذبور حتی با معارضین سوری نیز نشستهایی داشته و همچنین در بحث حقوق بشر سوریه و کمک به پناهندگان و آوارگان سوری فعالیتهای بشردوستانه انجام داده، اظهار داشت: برخی مسائل را به راحتی نمیتوان پاسخ داد. برای پیشبینی حوادث آینده سوریه باید پیشگو بود. اما شخصاً واهمهای از آینده سوریه ندارم. آنچه که سوریه بدان نیاز مبرم دارد، مسئله اتحاد است. باید روی تحولات داخلی سوریه تمرکز زیادی داشت؛ تمرکز روی فعالان سیاسی و اجتماعی و منتقدان و قومیتها.
والز در ادامه گفت : در بحث سوریه دو موضوع جدی وجود دارد، ابتدا تشکیل دولت است و باید دید به چه شکل میتوان به سمت یک دولت جامع و فراگیر حرکت کرد. از مهمترین مسائل سوریها موضوع بازسازی سوریه است. مباحثی چون انتخابات، حقوق بشر و اقوام، قانون اساسی، مسئله اشغال بخشهایی از کشور و... همه اینها منوط به وجود یک دولت فراگیر و منتخب است. این پژوهشگر حوزه سوریه و شامات، همه اقوام و مذاهب و گروههای سیاسی سوریه را دارای هویت خاص خود دانست و تأکید کرد که آنها یک هویت واحد ندارند و تاکنون هم سرکوب شدهاند. والز تاکید کرد : باید تلاش نمود که اقوام سوری هویت خود را باز یابند و به خود اعتمادی برسند. آنها اکنون انتظار دارند که حکومت جدید به حقوق آنها احترام گذارد. اولیویر والز در پرسشی که از سوی فردوسی پور، کارشناس غرب آسیا و مجری پنل طرح شد و از وی پرسید که آیا امکان تشکیل یک دولت قوی و فراگیر از سوی حاکمان جدید و زیر سایه اشغالگری میتوان تاسیس کرد؟ اظهار داشت: از نظر رهبری سیاسی سوریه، موضوعات فراوانی وجود دارد که با توجه به کم تجربگی حکام جدید، آنها را با چالش روبرو خواهد کرد طبعأ فائق آمدن به این مشکلات زمانبر خواهند بود و آهسته آهسته به سمت حل آنان گام خواهند برداشت.
موقعیت استراتژیک سوریه چشم طمع قدرتها را به همراه داشته است. در ادامه عدنان منصور، دیپلمات سابق و وزیر خارجه و امور مهاجران لبنان، از عمده خطرات آینده سوریه سخن گفت و نتایج دیدار احمد الشراع با ترامپ در ریاض را مورد ارزیابی قرار داد. منصور اظهار داشت: دخالت و نظرات همه قدرتها در سوریه تأثیر مستقیم و و غیرمستقیم داشته است و این دخالتها و تحولات خارجی همواره بر رخدادهای سیاسی درون سوریه پیامدهای عدیده داشته است. وی با تحلیل موقعیت استراتژیک سوریه و لبنان افزود : این موقعیت استراتژیک کشورهای حوزه شام، همواره چشم طمع روسیه، آمریکا، ترکیه، فرانسه و... را به همراه داشته است. به همین منظور باید همواره ابعاد جغرافیایی و تاریخی و قومی این حوزه را مدنظر داشت. سوریه همیشه زیر نظر و میکروسکوپ قدرتها و استراتژیستها بوده است.
این دیپلمات ارشد سابق لبنانی در ادامه به نکته مهمی اشاره کرد که تحولات کنونی سوریه در سال 2000 پایه ریزی شده بود! وی افزود: این تحولات در اندیشکدهها و مراکز استراتژیک غرب مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته بود. از سویی حضور آمریکا و رژیم صهیونیستی و روسیه و... در سوریه، ناامنیها و مسائل امنیتی متعددی که منجر به بیثباتی شده را تشدید کرده است و رژیم صهیونیستی از این بیثباتی بهترین استفاده را برده و دست به تجاوزات و تعدیهای متعدد به سوریه و لبنان زده است. نمونه بارز آن اشغال بلندیهای جولان است و مورد آخر آن تجاوز بیش از 40 کیلومتری ارتش صهیونیستی به عمق خاک سوریه پس از روی کار آمدن نیروهای احمد الشراع بود.
وزیر اسبق خارجه لبنان در پاسخ به پرسشی که توسط مجتبی فردوسی پور، کارشناس ارشد مرکز مطالعات سیاسی که بدین مضمون مطرح شد، پاسخ داد. "آیا ارتباطات مسیحیهای دروزی سوریه با عناصر قدرت در خارج از سوریه باعث تجزیه و یا عدم تجزیه سوریه خواهد شد؟" منصور عدنان گفت: تحولات نشان میدهد که منطقه و بهویژه سوریه به سمت تجزیه پیش میرود. در سوریه دولت باید به فکر علویان نزدیک به سواحل مدیترانه، دروزیهای منطقه جولان و مناطق جنوبی دمشق و ترکمنهای نزدیک مرزهای ترکیه و معارضین کُرد باشد. از سویی عراق هم به سه بخش کردنشین، سنی و شیعهنشین تقسیم شده و حتی قدرتهای بزرگ برای تجزیه ایران هم نقشه کشیدهاند.