در بررسی آخرین تحولات فلسطین اشغالی سه مولفه اساسی را باید مدنظر قرارداد، این مولفه‌ها عبارتند از: 1- تداوم بحران داخلی ورود رژیم اسرائیل به آستانه جنگ داخلی، 2- توازن ساحل غربی و باریکه غزه در رویارویی با صهیونیسم، 3- توازن بازدارندگی دستاورد جدید مقاومت اسلامی‌پس از تحقیق بازدارندگی وحشت، می‌باشد. از اینرو در زیر به تشریح مولفه‌های مزبور با عنوان آخرین تحولات فلسطین اشغالی پرداخته می‌شود:

1. تداوم بحران سیاسی داخلی:

بحران سیاست داخلی رژیم صهیونیستی با تشدید رقابت های سیاسی میان احزاب چپ و راست از سال 1997 میلادی آغاز و امروزه با تشکیل افراطی ترین دولت راستگرای ائتلافی به ریاست بنیامین نتانیاهو وارد مرحله جدیدی شده است.

این فرآیند با روند رسیدگی و تصویب لایحه کاهش اختیارات دستگاه قضایی در دولت نتانیاهو از سوی اوپوزیسیون به شنبه‌های اعتراض بدل و تاکنون بیست و سه مرحله اعتراض شدید را پشت سر نهاده است، دلیل ریشه دار شدن این اعتراض ها که احتمالاً با تلاش های کابینه نتانیاهو به منظور از سرگیری روند رسیدگی و تصویب لایحه مزبور بدون جلب نظر جریان اپوزیسیون رژیم صهیونیستی تداوم یابد، برآمده از خاستگاه متفاوت ایدئولوژیکی احزاب راست افراط گرا با جریان چپ در فلسطین اشغالی می‌باشد. از این رو بر پایه پیش بینی‌های دان حالوتس رئیس اسبق ستاد کل ارتش رژیم صهیونیستی چه بسا با اصرار نتانیاهو با هدف پیشبرد روند مزبور، این روند به جنگ داخلی در فلسطین اشغالی منتهی شود.

این در حالی است که اسحاق هرتزوک، رئیس رژیم صهیونیستی در کنفرانس هرتزیلیای 2023 میلادی با اشاره به روند بحران سیاسی گسترده در اراضی اشغالی، دستیابی به توافق درباره طرح اصلاحات دستگاه قضایی را شرط بقای این رژیم تا پایان قرن حاضر دانست. در همین راستا کابینه نتانیاهو در ماه گذشته میلادی نیز با بحران تصویب لایحه بودجه پیشنهادی در کنیست مواجه بود که در صورت بالا گرفتن اختلافات احتمال انحلال کنیست در دستور کار قرار می‌گرفت و بار دیگر بحران برگزاری انتخابات پیش روی را کلید می زد. در هر حال این گونه به نظر می رسد که کابینه ائتلافی نتانیاهو علاوه با بحران داخلی شدید با ابعاد مختلف سیاسی – امنیتی در سطح بین المللی نیز از انزوای شدید رنج می‌برد.

2. توازن عملیاتی ساحل غربی و باریکه غزه؛

شرایط این روزهای سرزمین‌های اشغالی و به طور خاص در کرانه باختری بسیار ویژه است و رزمندگان فلسطین با هر وسیله ای پاسخ جنایات بی شمار صهیونیست ها را می دهند و همین امر شرایط ویژه ای را برای صهیونیست های غاصب رقم زده است.

مرحله جدید گسترش موج مقاومت در کرانه باختری را باید مصادف با شهادت شیخ اسیر خضر عدنان پس از 87 روز اعتصاب غذا در زندان‌های رژیم صهیونیستی بدانیم که با عملیات مقاومت اسلامی از باریکه غزه سرزمین‌های اشغالی را هدف آماج موشک های خود قرار دادند. در همین حال منابع فلسطینی از ثبت 36 عملیات مقاومت علیه رژیم صهیونیستی در مناطق مختلف کرانه باختری تنها طی یک روز خبر دادند. براساس این گزارش طی مدت مزبور، جوانان مقاوم فلسطینی هفت عملیات نظامی را علیه نظامیان رژیم در نزدیکی پایگاه ایست و بازرسی جباره و شهرک های صهیونیست نشین افنی حیفتس در طولکرم و بیت امر در الخلیل و جبل جرزیم در نابلس و نیز عملیات تیراندازی به سمت نظامیان صهیونیست در جلبوع و فقوعه و پایگاه ایست الجمله در جنین انجام دادند که به نوبه خود حائز اهمیت بسیار بود. همین گزارش به رویارویی مقاومت اسلامی‌با نظامیان صهیونیستی در 17 نقطه از جمله الرام، حزما در قدس، البیره و روستای بنی صالح در رام الله، وسیله الظهر در جنین، الصراره و دیربا در نابلس، کفرالبلد در طولکرم، اردوگاه عین السلطان در اریحا، حوسان در بیت لحم و بیت امر در الخلیل و مناطق دوتان و قلقیلیه اشاره کرده است. بهره گیری از سلاح گرم و کوکتل مولوتف در عملیات های مزبور نمایانگر ورود ساحل غربی به انتفاضه مسلحانه و کذار از انتفاضه سنگ می‌باشد.

علاوه بر گزارش مزبور عملیات گردان‌های طوباس وابسته به سرایا القدس با نصب کمین الصوافطه و عملیات نظامی در مسیر شهرک نشینان صهیونیستی در گوش عتصیون در منطقه الخلیل ضمن بر هم زدن معادلات امنیتی رژیم در کرانه باختر به نوعی توازن عملیاتی با باریکه غزه علیه رژیم اسرائیل دست یافته اند. بهره گیری از بمب های دست ساز فلسطینی در عملیات های کمین و درگیری‌های مستقیم با عوامل صهیونیستی در کرانه باختری امروز به چالش امنیتی جدی تل آویو بدل گردیده است، تا جائی که کانال 7 تلویزیون رژیم اسرائیل طی ماه گذشته میلادی می از وقوع 124 عملیات نظامی‌با سلاح گرم (تیراندازی) در کرانه باختری و قدس اشغالی گزارش داده است. اهمیت دستیابی چنین جایگاهی از سوی مقاومت اسلامی در کرانه باختری را باید پس از مدیریت عملیات اخیر جنین مورد ارزیابی قرار داد، عملیاتی که ارتش رژیم اسرائیل از آن به عنوان عملیات پیچیده نام می‌برد که تا ساعت ها آنها را در مقابل مقاومت اسلامی زمین گیر کرده بود. برای نخستین بار در عملیات مزبور به یک بالگرد آپاچی در منطقه ساحل غربی آسیب وارد می‌شود و درگیری شدید پس از کمین نظامیان صهیونیسم، آنها را وادار می‌کند تا نیروهای بسیار زبده خود کفعاتی و ماژلان را به منطقه برای رهانیدن تک آورهای گرفتار در جنین فرا بخوانند.

3. توازن بازدارندگی پس از تحقق توازن وحشت:

بی تردید با توجه به برخورداری رژیم اسرائیل از تسلیحات هسته ای به هیچ وجه نمی‌توان سخنی از توازن قوا به میان آورد، آنچه که حزب الله لبنان در جنگ 33 روزه در تابستان سال 2006 بدان دست یافت برقراری توازن وحشت با رژیم بود. در حقیقت مقاومت لبنان توانست علاوه بر اداره جنگ در بعد زمانی و مکانی بری و آبی برای نخستین بار رعب و وحشت را در ارکان نظامی – امنیتی صهیونیستی وارد سازد تا جائی که رژیم برای خروج از جنگ و پایان بردن آن حاضر به پذیرش شروط مقاومت لبنان گردید. پس از این پیروزی دبیر کل مقاومت اسلامی‌به طور مکرر اعلام کرده است که در صورت هر گونه خطای راهبردی رژیم اسرائیل در اقدام جنگ طلبانه، حزب الله با یگان ویژه خود با عنوان رضوان برآمده از ایده‌های جنگ چریکی شهید عماد مغنیه به عمق فلسطین اشغالی نفوذ و جنگ را در داخل اراضی اشغالی طراحی و مدیریت خواهد کرد. همین رویه در جنگ های اخیر رژیم اسرائیل با باریکه غزه بویژه رویارویی مستقیم با مقاومت جهاد اسلامی نیز از سوی یگان‌های رزمی – عملیاتی جهاد پیاده سازی و اجرا گردید، البته با این تفاوت که در عملیات اخیر مقاومت فلسطین علاوه بر بهره برداری از موشک های مختلف بویژه نقطه زن بهره گیری از پهباد را نیز به عملیات خود وارد ساخت. توان شلیک در فواصل زمانی کوتاه با موج گسترده ای از تسلیحات سنگین و نیمه سنگین و عبور درصد بالایی از شلیک ها از گنبد آهنین و هجوم به دوردستها از جغرافیای نوار غزه از اهمیت تحصیل راهبرد توازن بازدارندگی توسط جهاد اسلامی حکایت دارد.

از نقاط بارز این راهبرد ائتلاف مقاومت در جبهات سه گانه جنوب لبنان، باریکه غزه، کرانه باختری و جولان سوریه بود. ویژگی که با تاسیس اتاق عملیات مشترک برای نخستین بار راهبرد توازن بازدارندگی را بر معیار خطوط قرمز بیت المقدس و حمله به هر یک از گروه‌های مقاومت حمله به ائتلاف مقاومت خواهد بود، تشکیل داده است.

شکل گیری فرآیند مزبور با مانور قدرت نمایی حزب الله در برابر اشغالگران پیام آور هشداری جدی بود که توانمندی‌های گسترده ماشین جنگی مقاومت با خروج پیروزمندانه از جنگ تابستان 2006 به تاکتیک ورود به شمال فلسطین اشغالی و سیطره بر منطقه الجلیل به عنوان بزرگترین کابوس صهیونیست ها خواهد بود.

مجتبی فردوسی پور، مدیرگروه مطالعاتی غرب آسیا و شمال آفریقا

     (مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست)