مجمع گفتگوی تهران در سومین دور خود، پویایی و تحرک دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران را به نمایش گذاشت. این مجمع که در حال تبدیل به کنفرانس برند جمهوری اسلامی ایران در حوزه مسائل بین المللی همچون  مجامع مشابه در جهان  است، روز دوشنبه 28 آذر 1401 در مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امورخارجه برگزار شد.

در سومین مجمع گفتگوی تهران ۷۰ تن از ۳6 کشور از میان مقامات سیاسی، مدیران اندیشکده‌ها و موسسه‌های پژوهشی و پژوهشگران حضور داشتند. برگزاری این مجمع با حضور گسترده بین المللی در روزهای پایانی سال میلادی 2022  در شرایطی که جنگ ترکیبی دشمنان علیه جمهوری اسلامی ایران به اوج خود رسیده، فرصتی فراهم کرد تا از یک سو روایت های متنوع نسبت به تحولات منطقه ای و بین المللی و از سوی دیگر واقعیت های ایران بدون تحریف منعکس گردد و پیام ثبات و اقتدار جمهوری اسلامی ایران طنین اندازد.

دوران جدید در نظم بین المللی با تحولات نوین جهانی همچون کاهش قدرت نظام سلطه غرب و پیدایش قدرت های نوظهور در آسیا، آفریقا، و آمریکای لاتین روبرو است. در مجمع گفتگوی تهران دیدگاه‌های متفاوت از کشورهای مختلف با جهان بینی‌ها و گفتمان‌های متنوع در رابطه با  این مسئله و سایر مسائل جهان امروز بیان و شنیده شد. هدف اصلی این نشست ایجاد گفتگو میان اندیشمندان منطقه و جهان و فراهم ساختن فضای مفاهمه درخصوص مهمترین چالش های جهانی و منطقه ای بود. چرا که جهان امروز  بیش از  هر چیز به گفت‌وگو نیاز دارد و این مجمع تلاش کرد گامی در این زمینه بردارد.

سومین مجمع، با تاکید بر مفهوم محوری «سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران: رهیافتی به دوستی و اعتمادسازی» که مفهوم غالب در سیاست خارجی دولت سیزدهم است، آخرین تحولات غرب آسیا و امنیت در خلیج‌فارس، اتصالات منطقه‌ای و امنیت انرژی، بحران اوکراین و پیامدهای منطقه‌ای و جهانی آن و چشم‌انداز صلح و دولت فراگیر در افغانستان را بررسی و مورد تبادل نظر قرار داد.

مفهوم سیاست همسایگی فراتر از معنای سنتی همسایگی، با هدف استحکام بخشی به شبکه دوستی و همکاری با همسایگان بلافصل و غیرمستقیم در گستره ای وسیع مدنظر است. درواقع کنشگری ایران در ابعاد گوناگون با پیچیدگی‌های متعدد در موضوعات منطقه ای و فرامنطقه ای با رویکردی فعال در این قالب جای می‌گیرد. براین اساس اعتماد سازی برای برون رفت از بحران‌های منطقه ای و فرامنطقه ای و توسعه همکاری‌ها میان کنشگران امری ضروری است که از طریق تقویت تعامل در قالب نشست هایی همانند مجمع گفتگوی تهران قابل دسترسی است.

جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن ظرفیت های فراوان  از جمله جغرافیا، فرهنگ، منابع طبیعی و انواع ابزار قدرت نرم می‌تواند کانون اصلی تعاملات درون منطقه ای و میان منطقه ای باشد. ایران با همسایگان خود در حوزه غرب آسیا، دارای اشتراکات تمدنی، تاریخی و دینی است. بر همین اساس دولت سیزدهم با اولویت‌بخشی به همسایگان و کشورهای منطقه ، گسترش مناسبات چند جانبه و منطقه ای را دنبال می‌کند.

ابتکار جناب آقای دکتر امیرعبدالهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در سومین مجمع گفتگوی تهران مبنی بر آمادگی ایران برای برگزاری نشست مشترک وزیران امور خارجه و دفاع کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز به منظور تسهیل تعاملات بر اساس اهداف مشترک و تعمیق اعتماد و دوستی بین کشورهای منطقه مزرح گردید.

جمهوری اسلامی ایران تنها راهکار حل و فصل اختلافات را گفتگو، تعامل مبتنی بر همکاری‌های منطقه ای و افزایش تعاملات مردم با مردم می داند. در یک سال اخیر نیز با افزایش تعاملات سیاسی و اقتصادی با کشورهای منطقه ای تلاش گردید هم در جهت رفع و کاهش اختلافات گام برداشته شود و هم این کشورها را به سمت تشکیل یک سیستم امنیتی درون گرا و فارغ از مداخلات قدرت های بیگانه سوق دهد.

تقویت اتصالات منطقه ای و مقابله با بحران افغانستان و جنگ در اوکراین نیازمند همکاری‌های مشترک همه کشورهای منطقه است. اگرچه برخی از کنشگران منطقه ای و فرامنطقه ای اهداف دیگری را در این بحران‌ها  پیگیری می‌کنند که نتیجه ای جز افزایش درگیری‌ها و بی ثباتی بیشتر نخواهد داشت. جمهوری اسلامی ایران همواره برای مقابله با گسترش تروریسم و افراط گرایی و توسعه صلح و ثبات پیشگام بوده  و این سیاست را ادامه خواهد داد.

سومین مجمع گفتگوی تهران با رهیافت اعتمادسازی متقابل با استفاده از ابزار تعامل و گفتگو برای تامین صلح و آرامش با محوریت و نقش‌آفرینی کشورهای منطقه برگزار شد و حضور گسترده شخصیت ها ، مدیران و پژوهشگران برجسته سیاسی از چهارگوشه جهان نشان داد، این مجمع توانسته در این مسیر گام بلندی بردارد. این رویکرد در یک سیرتکاملی و هدفمند ادامه خواهد داشت.  

محمد حسن شیخ الاسلامی، رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی