آشکارسازی روابط پنهان در دو دهه اخیر در قالب توافق همکاری ازسوی امارات متحده عربی را باید نوعی فرار رو به جلو به دلیل ترس از عربستان سعودی، جریان‌های اسلامی افراط گرا و معتدل، فرایند دمکراسی سازی و با هدف گسترش نفوذ در حوزۀ بنادر سوق الجیشی دریای سرخ و دریای مدیترانه تحت لوای حمایتی آمریکا و رژیم اسرائیل دانست، گرچه سیاست‌های فشار حداکثری ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران در قالب ایران هراسی نیز در روند مزبور بی تأثیر نبوده است. در این خصوص لازم به یادآوری است که اساساً اجلاسیه مکه در خرداد 1398 با همین هدف اجرایی شد تا با مشروعیت بخشی به رژیم صهیونیستی، متقابلاً ترس از ایران را به جهت هویت بخشی به مفهوم تهدید مشترک زمینه ائتلاف راهبردی با رژیم صهیونیستی کلید بزند.
از این رو کاخ سفید آمریکا در 23 مرداد ماه 1399 ( 13 آگوست 2020 ) اعلام میکند که به یک دستاورد مهم در چارچوب توافقی تاریخی دست یافته است. به دنبال آن دونالد ترامپ در توئیتر اقدام به انتشار سند توافق مزبور کرده و اعلام داشت؛ پس از مذاکرات سه جانبه با نتانیاهو و محمد بن زاید ولیعهد امارات توافق عادی سازی روابط امارات و اسرائیل آغاز شد و تا سه هفته پس از تاریخ مزبور در کاخ سفید و در حضور ترامپ سند توافق به امضا می‌رسد. ترامپ همچنین قصد ثبت این توافق به نام خود را داشته که به دلیل ترس از تمسخر رسانه‌ها نام آبراهام (ابراهیم) را بر آن می نهد. به منظور بررسی این توافق تلاش شده تا از سه منظر یعنی تاریخ روابط دو طرف، تفصیل ویژگی توافق و اهداف مترتب بر آن ازسوی هریک موردبحث قرار گیرد.
- تاریخ روابط امارات متحده عربی و رژیم صهیونیستی:
در بررسی اولیه روابط امارات و رژیم اسرائیل مشخص می‌شود که طرفین ظرف دو دهه اخیر از روابط پنهان و آشکاری در عرصه‌های مختلف، به ویژه حوزه های امنیتی و اطلاعاتی برخوردار بوده اند که به برخی از نمونه های آن در ذیل اشاره می شود.
الف) قرارداد با شرکت ای جی تی اینترنشنال (AGT Interantional)، سوئیس با مالکیت سرمایه گذار یهودی اسرائیلی به ارزش 816 میلیون دلار با هدف تأمین ادوات امنیتی و تجسس در حوزه زیرساخت امارات متحده عربی، شرکت مزبور همچنین در زمینه های انرژی های فسیلی (نفت و گاز)، فروش پهپادهای جاسوسی با نام سیستم چشم های کوچک با کشور امارات همکاری داشته است.
ب) همکاری و عقد قرارداد با شرکت ان.اس.او (N.S.O) رژیم اسرائیل به منظور خرید تکنولوژی شنود تلفن های همراه با هدف شنود ارتباطات اقشار فرهنگی به ویژه رسانهای، شرکت مزبور در ژانویه 2020 اجازه فروش و صادرات تجهیزات مزبور به تعدادی کشورهای طرف قرارداد ازجمله امارات را از سازمان عفو بین المللی اخذ میکند.
ج) در حوزه همکاری های نظامی، مشارکت در مانورهای مشترک از جمله مانور پرچم سرخ در حوزۀ هوافضا با نظارت و فرماندهی نیروهای آمریکایی و مشارکت رژیم صهیونیستی.
- مشارکت در مانور اینیوهاووس (iniohos) در یونان با حضور رژیم صهیونیستی
- و بالأخره همکاری مشترک با محوریت آمریکا، رژیم اسرائیل و بریتانیا در اسکورت و تأمین امنیت شناورها در خلیج فارس و دریای عمان که وزیر خارجه وقت رژیم صهیونیستی ضمن اعلان موفقیت حضور در ائتلاف کشورهای تأمین کننده امنیت آبراه خلیج فارس پس از مورد اصابت قرار گرفتن تعدادی از شناورها و نفت کش‌ها در حوالی بندر فجیره امارات از طرح مشترک این رژیم با سعودی، امارات، بحرین، استرالیا، بریتانیا و آلبانی به رهبری و فرماندهی آمریکا یاد میکند.
د) در دیپلماسی فرهنگی و ورزشی نیز همکاری های دو طرف با سفر وزیر فرهنگ و ورزش رژیم صهیونیستی در اکتبر 2018 به ابوظبی و همراهی وزیر مخابرات این رژیم به منظور شرکت در همایش نمایندگان سیستم های مخابراتی در دبی، دیدار وزیر خارجه رژیم اسرائیل یسرائیل کاتس از ابوظبی در 2019 جهت مشارکت در همایش محیط زیست و دیدار وزیر دادگستری رژیم اسرائیل به همراه دادستان عمومی از امارات با هدف شرکت در همایش مبارزه با فساد در دسامبر 2019 می توان یاد کرد.
همچنین دیدار مقامات ورزشی و ورزشکاران اسرائیلی در امارات متحده عربی اقدام دیگر در تقویت همکاری های دو طرف است.
از طرف دیگر فرود نخستین هواپیمای اماراتی در فرودگاه بن گوریون و مشارکت انور قرقاش وزیر مشاور در امور خارجی امارات در همایش ژوئن 2020 از طریق فضای مجازی در کمیته سالیانه یهودیان آمریکا و اعلام این موضوع که ارتباط با اسرائیل امر مهمی است که حتی می تواند نتایج بهتری از سایر تلاش‌ها در روند سازش برجای گذارد، برای رژیم صهیونیستی از اهمیت برخوردار بوده است.
این ارتباطات با شیب ملایمی از حوزه پنهان به حوزه آشکار به خوبی نمایان است به گونهای که سردبیر روزنامه اسرائیل الیوم از آن به مثابۀ عبور از دوره نامزدی به دوره ازدواج رسمی در پدیداری توافق با امارات متحده عربی یاد میکند.
توافق امارات متحده عربی و رژیم اسرائیل در 23 مرداد ماه 1399 رونمایی و سه هفته پس از این تاریخ به امضا رسید، این توافق حوزه های روابط دیپلماتیک، اقتصاد و تجارت به ویژه سرمایهگذاری مشترک، گردشگری، بازگشایی پروازهای مستقیم، فناوری های جدید، انرژی، بهداشت، محیط زیست و فرهنگ و ورزش، به ویژه اطلاعات و امنیت را شامل می‌شود. به دنبال رونمایی از توافق مزبور یوسی کوهین رئیس سازمان موساد که نقش فعالی در گذار روابط پنهان تا توافق را برعهده داشته است به منظور تنظیم اسناد مربوطه بلافاصله رهسپار ابوظبی می‌شود تا مقدمات امضای سند اصلی توافق در واشنگتن را مهیا سازد.
الف) امارات متحده عربی گرچه با هدف فائق آمدن بر ترس های ناشی از روند دمکراسیسازی منطقه ای، نفوذ جریان های اسلامی تندرو و معتدل، پیشگیری از سیاست های واشنگتن به اقدام و پیامد ناشی از سقوط حسنی مبارک در مصر و امضای توافق برجام، مقابله با برآمدن ایران در ائتلاف ایران هراسی و نفوذ ترکیه و روسیه به داخل کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، اقدام به فرار رو به جلو در دستیابی به توافق مشترک با رژیم صهیونیستی کرده است. لکن در اعلام مواضع اولیه، هدف خود را تعلیق کامل طرح الحاق کرانه باختری رود اردن به سرزمین‌های اشغالی اعلام کردند، که بلافاصله نتانیاهو نیز در اقدامی متقابل، ضمن رد این موضع امارات، تأخیر در الحاق را با توجه به شرایط آمریکا و اسرائیل مورد تأکید قرار داد. شکی نیست که اساساً مسئله فلسطین در دستور کار امارات متحده عربی نبوده و نخواهد بود و از آنجایی که امارات، همچون رژیم صهیونیستی مقاومت ملت فلسطین را تروریسم می‌خواند و نقش خودگردانی را منهای توافقات بین المللی بلااثر می‌داند نمی‌تواند خود را مدافع حقوق و حقه ملت مظلوم فلسطین بداند.
برایناساس می‌توان نتیجه گرفت که پیامدهای اولیه توافق مزبور تعلیق طرح عربی دو دولت پیشنهادی اتحادیه عرب در اجلاسیه 2002 بیروت، مشروعیت بخشی به پایتختی قدس برای رژیم صهیونیستی، پذیرش الحاق بلندی های جولان سوریه به رژیم صهیونیستی و بستن پرونده های مرزی و پناهندگان فلسطینی به عنوان اولویت های نزاع عربی – اسرائیلی است.
ب) اما رژیم صهیونیستی نیز اهداف بزرگی را از پیگیری پرونده روند عادیسازی با اعراب دنبال میکند که عبارت از شکستن شوکت، اراده و اقتدار فلسطینیان، خلع سلاح فلسطین از کاربرد هم پیمانی با اعراب، گسترش و اجرای طرح‌های شهرکسازی و ایجاد دولت واحد یهودی و بستن پرونده زمین در مقابل صلح اند.
- اهم دستاوردهای رژیم صهیونیستی در روند توافق:
1- اجرای طرح معامله قرن و مشروعیت بخشی به شهرک‌های یهودی نشین در کرانه باختری و قدس شرقی
2- قطعی کردن مسئله پایتختی ابدی قدس به ویژه پس از اعتراف آمریکا
3-تداوم اشغال و الحاق کرانه باختری رود اردن و دره شرقی آن تا منتهی الیه بحرالمیت
4-تداوم تعدی و تجاوز شهرک نشینان یهودی به مسجدالاقصی با هدف دستیابی به تقسیم زمانی و مکانی مسجد و در نتیجه آن بنای معبد داوود
5-بهره گیری از ثروت‌های کلان کشورهای حاشیه خلیج فارس در توسعۀ اقتصادی و صنعتی و وابستگی آنها به تجارت با این رژیم
6-گسترش حوزه نفوذ و جاسوسی و ضدجاسوسی در منطقه
شکی نیست که امارات متحده عربی در فرار رو به جلو و توافق با رژیم صهیونیستی دچار نوعی خطای راهبردی شده است؛ به گونه ای که امروز چشم انداز آینده مقاومت اسلامی با توجه به بیداری اسلامی در منطقه به مراتب بهتر و مقتدرتر از گذشته است و از صلابت و قوه قهریه بالاتری در برخورد با دشمن صهیونیستی برخوردار است. در این میان حزبالله لبنان با وجود توطئه غرب، به ویژه آمریکا در ترویست خواندن آن، از استحکام و پذیرش بالاتری در میان ملت های اسلامی و عربی برخوردار شده است. حمایت همه جانبه از سوریه و بشار اسد سبب تقویت و تداوم حاکمیتی حزب بعث سوریه شده و این کشور توانسته است به کمک همپیمانان خود از پیچ خطرناک تهدیدهای فرار و عبور کند. از همه مهمتر خطای راهبردی در تبعیت از سیاست‌های اعمال فشار علیه جمهوری اسلامی ایران است. موضوعی که با تجربه شکست سیاست های ایالات متحده آمریکا به تاریخ پیوسته است. همچنین امارات متحده عربی تاکنون برای دستیابی به سامانه‌های پدافندی برتر، خرید هواپیماهای اف 35 از آمریکا، با توجه به مخالفت رژیم اسرائیل ناموفق بوده است.
(مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست)