سخنرانی ترامپ در مراسم تحلیف، مانند هر متن گشوده دیگر، «سطور» و «بین سطوری» داشت. گاه ناگفتههای متن و یا بینِ سطور متن از گفتهها و سطورِ متن، اهمیت بیشتری دارند. تحلیل محتوای کیفیِ سخنرانی ترامپ در روز تحلیف نشان میدهد، بینِ سطور متن برای جمهوری اسلامی ایران مهم تر و حامل پیامهای جدیتری است. ترامپ در سخنرانی خود عمدتأ به مسائل داخلی پرداخت و با اعتماد به نفس بالایی که ناشی از شخصیت و رأی قاطع کسب شده در انتخابات بود، از تصمیمات مشخص خود در حوزه اجتماعی، اقتصادی و سیاسی پرده برداشت. او کمتر به سیاست خارجی و مسائل جهان پرداخت و در مورد خاورمیانه فقط از آزادی گروگانهای اسرائیلی اظهار خرسندی کرد. ترامپ که یک هفته پیش از برگزاری مراسم تحلیف خود، تهدید کرده بود، چنانچه تا 20 ژانویه (روز تحلیف) توافقی برای آزادی گروگانها میان حماس و اسرائیل صورت نگیرد، «عواقب جهنمی» در انتظار خاورمیانه بود؛ در روز تحلیف، پیروزمندانه به آزادی گروگانها اشاره کرد. این تنها نکته متن در باب خاورمیانه بود. با این وجود اما از برخی از جملات ترامپ میتوان رویکردها و تصمیمات احتمالی او را در قبال ایران تخمین زد؛ این جملات عبارتند از:
1) «اولویت اول من در همه مسائل امریکا است.«(America first)»
2) چند ماه پیش گلوله یک قاتل گوش من را زخمیکرد از آن زمان احساس کردم و اکنون بیشتر به این اعتقاد رسیدم که جانم به دلیلی نجات یافت. من را خدا نجات داد تا دوباره امریکا را بزرگ کنم.»
3) «امریکا فرصت استفاده از شرایط کنونی در جهان را دارد اما بیش از هر چیز باید چالشهای داخلی را برطرف کند. در این لحظه بسیاری از دولتها به ما بیاعتماد هستند.»
4) «دولت کنونی ( دولت بایدن) حتی نمیتواند از پس بحرانهای داخلی برآید و در حال ورود به بحرانهای خارجی گسترده است.»
5) «دولتی داشتیم که حمایت نامحدود به کشورهای خارجی ارائه میکرد اما از امریکا حفاظت نکرد.»
6) «بحران تورم در امریکا ناشی از افزایش قیمت انرژی است. امروز شرایط اضطراری انرژی اعلام خواهم کرد و دریل خواهم کرد.» (اشاره به استخراج گسترده نفت)
7) «ما بیشترین ذخائر نفت و گاز در جهان را داریم. قیمت انرژی را کاهش خواهیم داد و انرژی را به سراسر جهان صادر میکنیم.»
8) «ما در همه نبردها (Battles) پیروز میشویم و قدرت ما از همه جنگها (Wars) جلوگیری خواهد کرد و روح اتحاد در جهانی بوجود میآوریم که عصبانی، خشن و غیرقابل پیش بینی است.»
بر این اساس میتوان سیاستهای ترامپ در قبال منطقه و ایران را به شرح زیر تخمین و پیشبینی نمود:
1) ترامپ خودش و تصمیماتش را مستظهر به حمایت خدا خواهد دانست.
2) ترامپ در کوتاه مدت وارد جنگ نمیشود.
3) اولویت اول ترامپ، مسائل داخلی امریکا خواهد بود.
4) امریکا کمکهای مالی به هم پیمانان امریکا در منطقه را کاهش میدهد.
5) راهبرد او در منطقه «احاله مسئولیت به هم پیمانان» در ذیل راهبرد «توازنسازی از دور offshore -balancing» خواهد بود.
6) ترامپ قصد دارد از طریق تداوم عادیسازی عرب- اسرائیل، جبهه متحد با امریکا را منسجم کند.
7) عادیسازی رابطه عربستان با اسرائیل از اولویتهای سیاست خاورمیانهای ترامپ است.
8) ترامپ دیپلماسی را صحنه نبرد میبیند.
9) راهبرد ترامپ در قبال ایران، افزایش شدید تحریمها در کوتاه مدت برای رسیدن به یک معامله خواهد بود.
10) اولویت ترامپ در قبال مسئله هستهای ایران، دیپلماسی است اما «دیپلماسی اجبار» را دنبال خواهد کرد.
سید محمد حسینی، کارشناس ارشد مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی
(مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاههای مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی نیست)