جنگ در سواحل دریای سیاه وارد مرحله جدیدی شده است. نبردهای سنگین زمینی میان اوکراین و روسیه با تلفات گسترده طرفین همراه بوده است.روسیه چندین روستا را تصرف نموده و تصمیم بایدن برای به کار گیری موشک های دوربرد از سوی اوکراین تحول مهمی محسوب می‌شود. زلنسکی رئیس جمهور اوکراین، اوایل هفته اخیر در سخنرانی خود درباره اطلاعات منتشر شده در رسانه‌های آمریکایی در مورد تصمیم کاخ سفید برای اجازه به کی یف برای استفاده از موشک های  ATACMS برای حمله به اهداف نظامی صحبت کرد و آنرا بخشی از طرح تقویت اوکراین برای پیروزی عنوان کرد که به شرکای خود یورآتلاکتیکی ارائه نموده است و بدون شک این مجوز نقش کلیدی در مورد توانایی‌های دوربرد ارتش اوکراین ایفاء خواهد نمود.

شکی نیست که اجازه جو بایدن به اوکراین برای استفاده از دوربردترین موشک های ATACMS  که توسط واشنگتن به کی یف عرضه شده و  برای هدف قرار دادن اهداف خاصی در روسیه استفاده خواهد شد، موجب تغییر و تحول مهم در این منازعه پیچیده می‌شود و این پیش بینی وجود دارد که  اولین حملات می‌تواند به سمت نیروهای کره شمالی باشد که در کنار ارتش روسیه علیه ارتش روسیه می جنگند. هم چنین اوکراین نقشه 225 فقره تاسیسات نظامی روسیه را در برد موشک های ATACMS منتشر کرده است که در برگیرنده فرودگاه‌ها؛ تاسیسات انرژی و تسلیحاتی می‌باشد. موضوع مهم تر این که احتمالا" لندن و پاریس هم به اوکراین اجازه خواهند داد تا اهداف نظامی در داخل روسیه را با موشک های Storm Shadow و SCALP هدف قرار دهد امری که موجب پیچیدگی بیشتر شرایط خواهد شد و یک تغییر استراتژیک بزرگ است که چند هفته قبل از بازگشت دونالد ترامپ به قدرت در ایالات متحده روی خواهد داد.

در مسکو واکنش ها به این تحول سریع و تند بوده است به طوری که یک قانونگذار روسی ادعا می‌کند مجوزی که واشنگتن به کی‌یف برای استفاده اوکراین از موشک‌های دوربرد آمریکایی برای ضربه زدن به روسیه داده است، گامی‌بسیار مهم به سوی آغاز جنگ جهانی سوم است. آندری کارتاپولوف، رئیس کمیسیون دفاع  پارلمان روسیه، گفته است که ما به انجام ماموریت های خود ادامه خواهیم داد، همانطور که همیشه انجام داده ایم. همچنین ولادیمیر جباروف یکی دیگر از نمایندگان پارلمان روسیه تاکید کرده است این گام بسیار مهمی‌برای شروع جنگ جهانی سوم است و آمریکایی‌ها این کار را با انگیزه یک پیرمرد در حال خروج  از دایره قدرت انجام می‌دهند که دو ماه دیگر مسئولیتی بر عهده او نخواهد بود ولی باید بدانند واکنش روسیه فوری خواهد بود. در ادامه واکنش های روسیه، در بیانیه وزارت امور خارجه  چنین حمله ای به خاک روسیه به معنی دخالت مستقیم ایالات متحده و ماهواره‌هایش در خصومت ها علیه روسیه معرفی شد است. هم چنین از زمان آغاز تهاجم به اوکراین در فوریه 2022، رهبر روسیه به ائتلاف ناتو به رهبری ایالات متحده حمله کرده است و هر تعهد حمایت نظامی از سوی متحدان غربی از اوکراین را به عنوان دخالت مستقیم در جنگ توصیف کرده و نسبت به انتقام‌جویی هشدار داده است.

به نظر می رسد تصمیم بایدن موجب نگرانی برخی از متحدان رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ شده است البته خود ترامپ در مورد این تصمیم اظهار نظری نکرد، ولی چند تن از نزدیکان او این اقدام بایدن را به عنوان تشدید خطرناک تنش محکوم کردند. دونالد ترامپ جونیور نیز در توییتی نوشت که رئیس جمهور قبل از روی کار آمدن پدرش تلاش کرده تا  جنگ جهانی سوم را آغاز کند. ترامپ با وعده پایان دادن به دخالت ایالات متحده در جنگ ها و در عوض استفاده از دلارهای مالیات دهندگان برای بهبود زندگی آمریکایی‌ها، کمپین انتخاباتی خود را آغاز کرد. او گفت که جنگ روسیه و اوکراین را ظرف 24 ساعت پایان خواهد داد، بدون اینکه بگوید چگونه؟! در عین حال می‌توان گفت که این تصمیم امریکا تا حدودی به  ورود بیش از 10000 سرباز از کره شمالی به منطقه کورسک در غرب روسیه جایی که نیروهای اوکراینی بخش کوچکی از خاک را به تصرف خود درآورده اند تا به نیروهای رئیس جمهور ولادیمیر پوتین کمک کنند؛ ارتباط دارد چرا که برخی  گزارش ها حاکی از آن است که کره شمالی می‌تواند تا 100000 سرباز علاوه بر توپخانه و سایر سلاح ها برای متحد خود بفرستد.

در اروپا نیز واکنش ها متفاوت بوده است برخی دول  از این حرکت استقبال و گروهی دیگر آن را خطرناک ارزیابی کرده اند. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه از تصمیم ایالات متحده برای اجازه دادن به اوکراین برای استفاده از موشک‌های دوربرد در روسیه به عنوان  اقدامی‌بسیار خوب قدردانی کرده و گفت این تصمیمی است که کاملاً خوب است، من می‌دانم که این تصمیم نیز ناشی از تغییر عمیق در این مناقشه است که نباید دست کم گرفته شود، یعنی اتحاد نیروهای کره شمالی در کنار روسیه در خاک اروپا. هم چنین در حاشیه نشست سران گروه 20 در ریودوژانیرو عنوان شده است که تنها قدرتی که امروز این درگیری را تشدید می‌کند، روسیه است و بر اساس بیانیه مشترک اجلاس G20 ، اعضای گروه بزرگترین اقتصادهای جهانی که روسیه نیز در آن حضور دارد، موافقت خود را با هر گونه ابتکار سازنده با هدف صلح عادلانه و پایدار بدون محکوم کردن روسیه اعلام نمودند.

در مجموع باید اذعان نمود که از سویی این تصمیم خطرناک موجب خدشه دار شدن نوعی خوش بینی به امکان پایان منازعه با پیروزی ترامپ شده و شاید شرایط را پیچیده تر نماید و از سوی دیگر  هدف تیم بایدن می‌تواند شرایط را برای روسیه در میدان سخت تر نموده و این کشور با رغبت بیشتر و شروط کمتر از پیشنهادات ترامپ برای پایان جنگ استقبال نماید. البته این تهدید هم وجود دارد که در صورت کشیده شدن جنگ به جغرافیای ناتو و با در نظر گرفتن تحولات خونین در خاورمیانه با گذر از خطوط قرمز از سوی نتانیاهو فرض جنگ جهانی جدید هم چندان دور از دسترس نباشد.

علی بمان اقبالی زارچ، رئیس گروه مطالعات اورآسیا

(مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست)