این نوشته را باید با این سؤال شروع کنیم: " آیا می‌توان گفت شمارش معکوس برای پایان جنگ ویرانگر اوکراین آغاز شده است؟!! "  سربازان خط مقدم اوکراین عمدتاً با طنزی تلخ به پیروزی ترامپ در انتخابات پاسخ دادند. یک سرباز اوکراینی در پیامی صوتی از موقعیت خود در نزدیکی خطرناک‌ترین شهر شرقی پوکروفسک گفته است: " ما انتظار داریم که جنگ در یک ساعت آینده به پایان برسد."  بله اتفاقاتی در راه است و در همین راستا ترامپ روز پنجشنبه گذشته با ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین صحبت کرد و سه روز بعد از آن از ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه خواست تا از شعله ورشدن جنگ و اقدامات خطرناک جلوگیری نماید.

همچنین یکی از فرماندهان اوکراینی که در منطقه شرقی دونباس، در بخشی از جبهه  که یکی از معدود مناطقی است که نیروهای اوکراینی اخیراً  به دستاوردهایی رسیده‌اند؛ گفت: "من همیشه از نزدیک اوضاع سیاسی ایالات متحده را زیر نظر دارم و اکنون ما یک واقعیت کاملاً جدید پیش رو داریم؛ لذا از این پس مسئولیت کامل وضعیت اوکراین و خاورمیانه بر عهده جمهوری‌خواهان و شخص ترامپ است. حالا او مسئول همه چیز است. بنابراین، همانطور که او گفت، خواهیم دید که چگونه در 24 ساعت جنگ را متوقف می‌کند." در عین حال زلنسکی  روز پنجشنبه گذشته در نشست سران اروپایی در بوداپست مجارستان بیان داشت: "من فکر می‌کنم رئیس‌جمهور ترامپ یک راه حل سریع می‌خواهد؛ اما خواستن به این معنا نیست که خواهد شد." همچنین چندین منبع به نقل از واشنگتن پست، روز یکشنبه  به شکل ناشناس اعلام کردند که ترامپ طی تماسی از رئیس جمهور روسیه خواست که جنگ در اوکراین را تشدید نکند. وی در عین حال، حضور قابل توجه نیروهای آمریکایی در اروپا را به رهبر کرملین یادآوری کرده است. دو طرف همچنین درباره هدف بازگرداندن صلح در قاره اروپا گفتگو کردند و ترامپ علاقه خود را برای گفتگوهای جدید با پوتین برای مذاکره درباره پایان جنگ در اوکراین ابراز کرده؛ در حالی که همتای روسی وی آینده روابط روسیه و آمریکا را وابسته به رویکرد واشنگتن دانسته است.

موضوع مهم این‌که دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا در جریان مبارزات انتخاباتی گفته بود در صورت انتخاب شدن به عنوان رئیس جمهور، جنگ در اوکراین را تنها در 24 ساعت پایان خواهد داد؛ لذا به عنوان اولین سیگنال دولت آینده ترامپ در مورد اوکراین، مشاور رئیس جمهور منتخب ادعا می‌کند که دولت آینده ترامپ بیشتر بر روی انعقاد یک توافقنامه صلح در اوکراین تمرکز خواهد کرد تا کمک به کی‌یف برای بازپس‌گیری مناطقی که قبلاً توسط روسیه اشغال شده است. طرح هایی که مشاور آمریکایی ترسیم کرده، واکنش‌هایی را در تیم انتقالی دونالد ترامپ برانگیخته است. به گفته تیم رئیس جمهور منتخب، مشاور آمریکایی زمانی که برنامه‌های خود را ترسیم کرد، به جای رئیس جمهور منتخب، دونالد ترامپ، صحبت نمی‌کرد. هم‌زمان کرملین معتقد است که دونالد ترامپ در مورد درگیری بین روسیه و اوکراین سیگنال‌های مثبت داده است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین می‌گوید که دونالد ترامپ به جای رویارویی، از صلح صحبت می‌کند که او را از دولت فعلی متمایز می‌سازد. وی در مورد اظهارات ترامپ، بر این باور است که در طول مبارزات انتخاباتی وی در مورد اینکه چگونه همه چیز را از طریق معاملات می‌بیند و این‌که می‌تواند معاملاتی انجام دهد که همه را به صلح برساند؛ زیاد صحبت کرده است. به علاوه، ترامپ در مورد تمایل به ایجاد شکست استراتژیک برای روسیه صحبت نمی‌کند و این امر او را از دولت بایدن متمایز می‌نماید. لذا روسیه منتظر خواهد ماند و تحولات را تماشا خواهد کرد؛ اما در این بین به کار خود خواهد اندیشید.

به‌نظر می‌رسد دوران گذر اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد؛ چرا که اخیراً دولت فعلی با فرستادن پیمانکاران نظامی آمریکایی به اوکراین موافقت کرده است؛ تصمیمی‌برای کمک به کی‌یف در حفظ و استفاده از سیستم‌های تسلیحاتی پیچیده غربی مانند جت های F-16 یا ارائه باتری‌های ضد هوایی پاتریوت. البته ایالات متحده در بهار 2024 کمک نظامی‌به اوکراین را به مبلغ 61 میلیارد دلار تصویب کرد. اخیراً رئیس جمهور زلنسکی گفته است که تاکنون تنها 10 درصد از این کمک‌ها واقعاً به نیروهای اوکراینی رسیده است.

در مجموع می‌توان گفت از سویی بیشتر طرف‌های درگیر در جنگ اوکراین، بیشتر دول قدرتمند اروپا، اوکراین و حتی روسیه نیز از وضعیت فرسایشی موجود و روند تصاعدی خسارات و تلفات انسانی خسته شده و رویکرد استقبالی به هرگونه تلاش مؤثر برای آتش‌بس و پایان جنگ دارند؛ لذا ترامپ با روحیه معامله‌گری و داشتن اختیارات کنگره با تسلط جمهوری‌خواهان، علاقه‌مند است تا در کوتاه‌مدت عملی شدن یکی از قول‌های مهم انتخاباتی را به نمایش گذاشته و نقش قهرمان میانجی‌گری را ایفاء نماید و از سوی دیگر نیز وجوه اشتراکی رؤسای جمهور آمریکا و روسیه، به طرفین برای رسیدن به انواع توافقات و نه فقط در موضوع جنگ اوکراین، کمک مؤثر می نماید. موضوع مهم این‌که هرگونه توافق پیچیده و پنهانی ترامپ و پوتین به غیر اوکراین، طرف‌های متضرر دیگر را می‌طلبد. باید صبور بود و دید در این گونه طراحی‌ها سهم‌خواهی و سهم دادن‌ها چگونه تعریف و تقسیم خواهد شد.

 علی بمان اقبالی زارچ، رئیس گروه مطالعات اورآسیا

(مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست)