منطقه مهم بالکان به ویژه بخش غربی آن تحولات مهم سیاسی و بین المللی را در ماه‌های اخیر تجربه می نماید از طرفی دو ماه قبل از انتخابات ریاست جمهوری و پارلمان رومانی، سوسیال دموکرات ها و لیبرال های حاکم وارد بحث داغی بر سر حکم دادگاه قانون اساسی شدند و برای کارزار انتخابات مارسل چیولاکو، نخست وزیر و رهبر حزب سوسیال دموکرات (PSD) ، رهبر حزب لیبرال ملی (PNL) و رئیس مجلس سنا نیکولای سیوکا در رقابت های ریاست جمهوری شرکت می‌کنند. PSD و PNL، دو حزب بزرگ پارلمانی، از سال 2021 با هم رومانی را اداره می‌کنند و از طرف دیگر شاهد سفر رئیس سیا به منطقه بودیم و نشست ویژه رهبران منطقه با زلنسکی برگزار شده و در انتظار برگزاری نشست کشورهای منطقه با آلمان در برلین هستیم.

در این گذر سفر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به آلبانی و صربستان و اظهارات وی بازتاب گسترده ای در رسانه‌های منطقه داشت. اردوغان سفر به بالکان را به مدت دو روز در تیرانا پایتخت آلبانی و بلگراد پایتخت صربستان به انجام رساند که در تیرانا امضای چهار توافقنامه بین ترکیه و آلبانی در زمینه همکاری، ارتباطات، آموزش و کشاورزی مورد توجه بوده است. ترکیه شریک استراتژیک آلبانی و یکی از بزرگترین سرمایه گذاران آن است که در زیرساخت ها و سایر بخش ها مشارکت دارد.

همچنین سخنان اردوغان در افتتاحیه مسجد نمازگاه در تیرانا که گفت این مکان مذهبی نماد برادری و همبستگی بین دو کشور است. مسجد جامع تیرانا که به نام مسجد نمازگاه نیز شناخته می‌شود، یکی از بزرگترین مساجد بالکان است.  وی  ضمنا حملات اسرائیل به غزه و لبنان در تیرانا را محکوم کرد و خواستار ایستادگی در برابر نسل کشی و جنایات جنگی اسرائیل در غزه شد. اردوغان هم چنین با بیان اینکه دولت نتانیاهو بار دیگر ثابت کرد که با حمله به لبنان قصد برقراری صلح در منطقه را ندارد، گفت: یک وظیفه اخلاقی برای همه است که در برابر آنچه او تروریسم دولتی اسرائیل نامید؛ ایستادگی کنند. شایان ذکر است که ساخت مسجد جدید در سال 2015 با حدود 30 میلیون یورو از سوی ریاست دیانت آغاز شد و این مسجد علاوه بر چهار مناره، دارای گنبد مرکزی 30 متری و گنجایش 8000 نفر است که در زمینی به مساحت 10000 متر مربع در نزدیکی پارلمان آلبانی قرار دارد و طبقه اول شامل یک مرکز فرهنگی است.

سفر اردوغان به بلگراد نیز با اهمیت بوده به طوری که رئیس جمهور ترکیه گفت ما در حال گذراندن دوران طلایی در روابط خود با صربستان هستیم  و توسعه روابط صنعتی بین دو کشور برجسته می‌باشد. وی هم چنین بر اهمیت رویکرد سازنده صربستان در قبال شکنندگی سیاسی بوسنی و هرزگوین در کنار تعهد ترکیه به ارتقای صلح و ثبات پایدار در بالکان و بر آمادگی این کشور برای انجام مسئولیت های خود تاکید کره و افزوده است  اهمیت مکانیسم مشورتی سه جانبه بین ترکیه، بوسنی و هرزگوین و صربستان و آمادگی کشورش برای ایفای نقش فعال در حفظ ثبات در منطقه مورد توجه می‌باشد. هم چنین دو رهبر در مورد اهمیت استراتژیک منطقه سنجاک گفتگو کردند و بر حمایت از گفتگوی بلگراد و پریشتینا تاکید کردند. اردوغان بر نقش ترکیه در تقویت صلح و ثبات در بحبوحه تنش‌های قومی در کوزوو و بوسنی و هرزگوین تاکید کرد.

قابل توجه این که سرمایه گذاری ترکیه در صربستان از 1 میلیون دلار به 400 میلیون دلار در دهه گذشته افزایش یافته است و بر اساس آمار رسمی در بلگراد، صادرات ترکیه به صربستان در سال 2022 به 2.13 میلیارد دلار رسید که در سال 2020 به میزان 1.14 میلیارد دلار بوده است. همچنین گردشگران ترک نیز برای صربستان بسیار مهم هستند و از نظر تعداد بازدیدکنندگان پس از گردشگران بوسنی در رتبه دوم قرار دارند به طوری که سال گذشته بیش از 200000 شهروند ترکیه از صربستان و نزدیک به 400000 شهروند صرب از ترکیه بازدید کردند. موضوع مهم این که اردوغان و رئیس جمهور الکساندر ووچیچ، چهارمین نشست شورای همکاری سطح عالی را رهبری کردند و 11 توافقنامه جدید را در زمینه تجارت، زیرساخت ها و دفاع امضا کردند که هدف آن  نیل به حجم تجاری دوجانبه 5 میلیارد دلاری می‌باشد.

امینه اردوغان نیز در طول سفر به بالکان با همتایان خود دیدار داشته و طی آن بینش ها و رویکردها را در مورد پیشرفت های ترکیه در زمینه مراقبت از خانواده و سایر ابتکارات مهم اجتماعی به اشتراک گذاشت. او ابراز امیدواری کرد که برنامه‌های مشابهی در آلبانی برای بهبود رفاه کودکان نیازمند اتخاذ شود. امینه اردوغان پس از گفتگوها نظرات خود را در شبکه‌های اجتماعی در مورد این دیدار به اشتراک گذاشت و بر اهمیت همکاری فرهنگی و اجتماعی بین ترکیه و آلبانی تاکید کرد.

در مجموع ترکیه در سال های اخیر توانسته روابط تمام عیار خود را با کشورهای منطقه بالکان به شکلی تمام عیار توسعه داده و در تجارت خارجی این کشورها پس از اتحادیه اروپایی جایگاه دوم را دارد در عین حال این کشور تلاش دارد از ابزارهای سنتی، فرهنگی و تاریخی نیز برای احیای نقش تاریخی ترکیه بهره گیری نماید.

علی بمان اقبالی زارچ، رئیس گروه مطالعات اورآسیا

(مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست)