در پی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سنگال در تاریخ  24مارس 2024 آقای بصیرو دیومای فای با بیش از 54% آراء در دور نخست بر رقیب خود آقای امدو با نماینده جناح حاکم در سنگال پیروز شد تا با 44 سال سن به عنوان جوانترین رئیس جمهور سنگال مطرح شود. موفقیت آقای فای به عنوان نماینده اپوزیسیون و مورد حمایت آقای عثمان سونکو رهبر اپوزیسیون از حزب پاستف که به دلیل اتهامات وارده از سوی جناح حاکم در ایام انتخابات نمی‌توانست نامزد ریاست جمهوری شود، موجب بروز واکنش های متعددی از سوی تحلیلگران سیاسی شده است. مشارکت گسترده مردم به میزان بیش از 61% واجدان شرایط در این انتخابات با هدف مخالفت با کاندیدای پیشنهادی جناح حاکم و در جهت حمایت از کاندیدای اپوزیسیون نیازمند تحلیل های ژرف در این زمینه است.

درباره دلایل رفتار رأی دهی مردم سنگال باید اذعان داشت که در پی تعویق برگزاری انتخابات ریاست جمهوری که قرار بود در تاریخ 24 فوریه 2024 برگزار شود موجی از اعتراضات مردمی و نخبگانی بروز کرد که منجر به شکل گیری این ایده شد که جناح حاکم خواستار آن است که به هر قیمتی که شده مانع از موفقیت اپوزیسیون در انتخابات ریاست جمهوری شود. در واقع، پویایی ساختاری نهادهای مسئول در امر انتخابات ریاست جمهوری زیر سئوال رفته و نارضایتی‌های عمومی از رفتار حاکمان در محافل شهری و روستایی افزایش یافته بود. با وجود این، میزان اقبال به آقای بصیرو دیومای فای در محافل روستایی و فضاهای پیرامونی شهرهای سنگال بیش از محافل شهری بود که بیانگر تقاضای اقشار آسیب پذیر برای تغییر در سیاست های حاکم بود زیرا که معتقدند اختلاس و  فساد های هیات حاکمه موجب بروز شکاف اجتماعی بین داراها و ندار ها شده است.

شایان ذکر است بیشترین میزان اقبال به کاندیدای اپوزیسیون هم از سوی جوانان و هم از سوی کهنسالان بود زیرا که همگی خواستار تغییر در سیاست های موجود بودند که عملاً به ضرر اقشار کم درآمد تمام شده بود. بصیرو دیومای فای که با شعار "حکمرانی مبتنی بر گسست" به میدان آمده بود با زیر سئوال بردن سیاست های اداری، اجتماعی و قضایی، و شیوه مدیریت منابع در سنگال، بر ضرورت ارزش دهی به توانمندی‌های درونزای سنگال و پرهیز از پیروی از سیاست های استعمارگران سابق تاکید می ورزید. شایان ذکر است که جوانان و نوجوانان کمتر از 20 سال سنگال که بیش از 50% جمعیت این کشور را تشکیل می دهند با مشکل بیکاری روبرو هستند. آنان ضمن مقصر دانستن جناح سیاسی حاکم و سیاست های آن، معتقدند منابع سنگال توسط قدرت های بزرگ به بهای اندک چپاول می‌شود و لازم است حکومت جدیدی با رویکردهای مستقل شکل بگیرد تا مانع از قراردادهای استعماری شود. بر این اساس، آقای فای خواستار اصلاح خدمات عمومی و تجدید نظر در رویه‌ها شده و اولویت های خود را بر عدالت، آموزش و کارآفرینی، اشتغال جوانان و زنان، بهبود قدرت خرید مردم و مبارزه با افزایش هزینه‌های زندگی، رفاه و توسعه درون زا و پایدار، و سرانجام حاکمیت ملی و بهره برداری بهینه از منابع طبیعی متمرکز نموده است.

آقای فای ضمن تاکید بر ضرورت بازاندیشی درمناسبات سنگال با اتحادیه اروپایی بر این باور است که این کشور باید با اتکا به منابع غنی داخلی و سرمایه انسانی به بازسازی زیرساخت های خود بپردازد و با کوتاه کردن دست کمپانی‌های خارجی که به بهره برداری فزاینده از منابع سنگال با پرداخت بهای اندک مبادرت می‌کنند زمینه را برای ایجاد رفاه عمومی و برقراری عدالت اجتماعی فراهم سازد. انتخاب آقای فای از این لحاظ حائر اهمیت است که سنگال اخیرا موفق شده است منابع نفتی و گازی قابل توجهی را کشف کند تا به زودی به تولیدکننده نفت و گاز در آفریقا تبدیل شود لیکن به رغم برخورداری از منابع غنی معدنی و انرژی همچنان مشکلات اقتصادی و اجتماعی در این کشور پابرجاست.

 آقای فای با انتخاب آقای عثمان سونکو به عنوان نخست وزیر جدید این کشور در صدد است ضمن کاستن از اختیارات ریاست جمهوری، نقشی نوین به منصب نخست وزیری سنگال بدهد تا از این رهگذر بتواند نقشه راه اپوزیسیون سنگال را که در حال حاضر به قدرت رسیده است عملیاتی سازد. به نظر می رسد که انتخاب آقای فای می‌تواند موجب شود یکی دیگر از کشورهای غرب آفریقا از کنترل و هدایت غرب خارج شود و به خیل کشورهای ضد استعماری مانند گینه، مالی و بورکینافاسو بپیوندد و در عین حال جایگاه سنگال به عنوان لنگرگاه ثبات و دموکراسی در غرب آفریقا را پایدار نگاه دارد.

 محمد رضا دهشیری، رئیس دانشکده روابط بین الملل

  (مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست)