دیدگاه‌های رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران در باره جنگ قراباغ

بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در ارتباط با بحران قراباغ و مواضع دولت جمهوری اسلامی در مورد حل و فصل مناقشه قراباغ و مذاکره در باره آن بیانگر تلاش ایران برای کمک به حل پایدار این مناقشه و پای بندی ایران به محورهای سیاسی مشخصی است. مواضع فرماندهان نظامی‌کشور و اقدامات نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران نیز بیانگر اراده ایران برای حفظ امنیت مرزنشینان و رفع هر گونه تهدید تروریستی و یا توطئه علیه منافع ملی ایران است. جمهوری اسلامی ایران همواره خواهان حل و فصل مناقشه قراباغ بر اساس مذاکرات دو جانبه جمهوری آذربایجان و ارمنستان، بدون مداخله عامل خارجی بوده و باور دارد درصورت نیاز، کشورهای همسایه که در استقرار صلح ذینفع می‌باشند، می‌توانند به دو طرف کمک نمایند.
۱۸ آبان ۱۳۹۹
مشاهده ۴۱۷۶
علیرضا بیکدلی

بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در ارتباط با بحران قراباغ و مواضع دولت جمهوری اسلامی در مورد حل و فصل مناقشه قراباغ و مذاکره درباره آن بیانگر تلاش ایران برای کمک به حل پایدار این مناقشه و پایبندی ایران به محورهای سیاسی مشخصی است. مواضع فرماندهان نظامی‌کشور و اقدامات نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران نیز بیانگر اراده ایران برای حفظ امنیت مرزنشینان و رفع هر گونه تهدید تروریستی و یا توطئه علیه منافع ملی ایران است. جمهوری اسلامی ایران همواره خواهان حل و فصل مناقشه قراباغ بر اساس مذاکرات دوجانبه جمهوری آذربایجان و ارمنستان، بدون مداخله عامل خارجی بوده و باور دارد درصورت نیاز، کشورهای همسایه که در استقرار صلح ذینفع می‌باشند، می‌توانند به دو طرف کمک نمایند. 

جنگ قراباغ وارد ماه دوم شده است. گسترش دامنه جنگ به ویژه حملات به غیرنظامیان خسارت های جانی و مالی را به سرعت افزایش داده است. سه مورد میانجی گری انسان دوستانه با شکست مواجه شده است. اثبات حضور نیروهای تروریستی در این جنگ، منطقه را با تهدیدهای جدی و جدیدی مواجه کرده است. جمهوری اسلامی ایران تلاش گسترده ای را برای کمک به یافتن راه حل نهایی این جنگ در چارچوب حقوق طرفین درگیر، قوانین بین المللی و تعامل کشورهای منطقه آغاز کرده است. در این شرایط، حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، در تاریخ 13 آبان طی سخنانی مواضع صریحی را در باره جنگ در همسایگی ایران بیان کردند. عناصر این مواضع رهبری که بیانگر اصول جمهوری اسلامی ایران در مناقشه قراباغ است به شرح ذیل می‌باشد. 

  • همسایگی و همسایه: همسایگی عنصر تعیین کننده ای در شکل دادن به سیاست جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات پیرامونی ایران از جمله در قفقاز است. ایران در طول تاریخ تلاش کرده از یک طرف نگاه بلند مدتی به همزیستی با همسایگان خود داشته باشد و از طرف دیگر، زمینه ساز هم گرایی و رفع اختلافات همسایگان خود باشد. حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانات خود، جنگ قراباغ را با تعابیر "این جنگی که در همسایگی ماست" و جنگ "بین دو همسایه ما آذربایجان و ارمنستان" آغاز کردند و آن را «حادثه تلخی» نامیدند. دیدگاه‌های مقام معظم رهبری در رابطه با کشورهای همسایه دایر بر ارتباط نزدیک ایران با آنها و «پرهیز همسایگان از ایجاد زحمت برای یکدیگر» است. در پرونده قراباغ علاوه بر روابط همسایگی ایران با دو طرف مناقشه، موضوع همسایگی آذربایجان و ارمنستان با یکدیگر و ضرورت اتخاذ تدابیر برای عادی سازی مناسبات و «رفع تهدید از منطقه » و استقرار صلح و ثبات مد نظر است.  
  • ضرورت حل مناقشه: در سی سال گذشته علاوه بر دو طرف درگیر، جمهوری اسلامی ایران نیز از مناقشه قراباغ زیان دیده است. جنگ قراباغ خطوط مواصلاتی منطقه را دچار تغییر نمود؛ ارتباط حمل و نقلی در کریدور شمال - جنوب و دسترسی ریلی ایران به کشورهای قفقاز و دریای سیاه را از بین برد. درگیری‌های سی ساله به همگرایی منطقه ای و سیاست همسایگی که از محورهای مهم سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است خلل وارد کرد. این مناقشه زمینه ساز مداخله خارجی در محیط قفقاز از جمله موجب نفوذ رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان شده است. علاوه بر این، دشمنان جمهوری اسلامی ایران از این مناقشه برای ایجاد شکاف های دینی، قومی و ژئوپلتیک سوءاستفاده کرده اند. بنا براین حل مناقشه قراباغ به نفع جمهوری اسلامی ایران است و رهبر انقلاب در بیانات خود صراحتاً تاکید کردند: "بایستی هر چه زودتر تمام بشود". این تصریح رهبری همچنین بیانگر اعتقاد جمهوری اسلامی ایران به امکان حل نهایی مناقشه قراباغ است.
  • رفع اشغال: موضع اصولی جمهوری اسلامی ایران از آغاز مناقشه قراباغ تاکید بر تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان و ضرورت رفع اشغال اراضی آن بوده است. ایران حتی یک لحظه در این باره تردید نکرده است. رهبر انقلاب در بیانات اخیر خود به وضوح هر چه بیشتر این سیاست اصولی را مورد تاکید قرار دادند: "سرزمین‌های آذربایجان که به وسیله ارمنستان تصرف شده همه باید آزاد بشود. یعنی بایستی همه این سرزمین‌ها برگردد به خود آذربایجان؛ که یکی از شرایط اصلی کار هست؛ که متعلق به آذربایجان است و جمهوری آذربایجان برای آزادی این‌ها دارای حق است".
  • امنیت ارامنه قراباغ: مساله قراباغ در دوره شوروی بر اساس اختلافات اقلیت ارمنی ساکن منطقه خودمختار قراباغ کوهستانی با جمهوری آذربایجان شوروی شکل گرفت. بنابراین، ریشه‌های مناقشه و علت تداوم آن، با مطالبات ارامنه قراباغ ارتباط دارد. به همین دلیل در بیانات رهبری برای حل بنیادین این معضل تاریخی، به این بعد مناقشه نیز توجه و تاکید شده است: "البته بایستی ارامنه ای که در این سرزمین‌ها هستند امنیتشان محفوظ باشد". این بخشی از یک راه حل منصفانه و پایدار است.
  • خلل ناپذیری مرزها: اصل خلل ناپذیری مرزها از اصول مرتبط با حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورها و از ارکان قوانین بین المللی است. این اصل توسل به زور یا تهدید به اعمال زور برای جا به جایی مرزهای شناخته شده بین المللی را مردود می‌شمارد. تداوم و طولانی شدن درگیری در قراباغ و در هم تنیدگی جغرافیای این منطقه و مداخله طرف های ثالث، خطر توسعه مناقشات و خلل در مرزهای کشورهای قفقاز را مطرح می‌کند. در این صورت، درگیری‌ها می‌تواند به سرعت ابعاد غیر قابل کنترل پیدا کند. به همین دلیل به موازات اصول شناخته شده بین المللی، جمهوری اسلامی ایران همواره بر اصل خلل ناپذیری مرزها از جمله در قفقاز تاکید می نماید. رهبر انقلاب در بیانات اخیر تاکید کردند: "مرزهای بین المللی هم باید رعایت بشود. یعنی دو طرف به مرزهای بین المللی کشورها تعدی و تجاوز نکنند و مرزهای بین المللی بایستی محفوظ باشد".
  • مقابله قاطعانه با تروریسم: تروریسم عنصر جدیدی است که در ادامه نقش آفرینی جنایت کارانه آنها در عراق و سوریه، اکنون قفقاز را با خطر تشدید خشونت و درگیری رو به رو کرده است. با توجه به ماهیت تروریست های مزدور راه یافته به میدان جنگ قراباغ، جمهوری اسلامی ایران آن را به عنوان تهدید تلقی کرده و نسبت به آن مواضع صریح گرفته و اقدامات پیشگیرانه جدی اتخاذ کرده است. بروز این مواضع در بیانات رهبر انقلاب چنین است: "تروریست ها هم باید در نزدیکی مرزهای ما مستقر نشوند. این طور که حالا در گزارشات هست، البته بعضی‌ها انکار می‌کنند، لیکن گزارش های قابل اطمینان وجود دارد که یک تعدادی تروریست از اینجا و آنجا وارد این ماجرا شدند. اگر نزدیک مرز بشوند و احساس خطر بشود برخورد خواهد شد. قطعا برخورد قاطع خواهد شد".

علاوه بر بیانات رهبر انقلاب اسلامی، مواضع دولت که در بیانات رئیس جمهور، وزیر امور خارجه و مواضع نماینده رئیس جمهوری اسلامی ایران اعزامی‌به باکو، مسکو، ایروان و آنکارا برای ارائه طرح ایران برای حل و فصل مناقشه قراباغ و مذاکره در باره آن بیانگر تلاش ایران برای کمک به حل پایدار این مناقشه و پای بندی ایران به محورهای فوق است. همچنین مواضع فرماندهان نظامی‌کشور و اقدامات نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران موید اراده ایران برای حفظ امنیت مرزنشینان و رفع هر گونه تهدید تروریستی و یا توطئه علیه منافع ملی ایران است. جمهوری اسلامی ایران همواره خواهان حل و فصل مناقشه قراباغ در چارچوب محورهای فوق براساس مذاکرات دوجانبه جمهوری آذربایجان و ارمنستان، بدون مداخله عامل خارجی بوده و باور دارد درصورت نیاز کشورهای همسایه که در استقرار صلح ذینفع می‌باشند، می‌توانند به دو طرف کمک نمایند. 

  (مسئولیت محتوای مطالب  برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست)

متن دیدگاه
نظرات کاربران
تاکنون نظری ثبت نشده است
منطقه قفقاز جنوبی از دیر باز نقش مهمی در بنیان تمدن‌های کهن و ژئواستراتژی اورآسیا داشته و از مهم ترین شاهراه‌های مواصلاتی شرق به غرب بوده و در دوره معاصر نقش مه...
در ماه‌های اخیر، حملة اسرائیل به نوار غزه و کشتار بی رحمانه ای که این رژیم علیه مردم فلسطین به راه انداخته به خبر اصلی همه رسانه‌ها تبدیل شده و در نتیجه همه بحر...