بار دیگر محرم از راه رسید و خداوند متعال این توفیق را داد تا با حضور در عزاداری‌ها و هیئت های حسینی در زمره محبان شهدای دشت خونین کربلا قرار بگیریم. در مورد سابقه ورود اسلام بین 4 تا 7 قرن پیش به بالکان دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد و واقعیت این است که در این خطه از قاره سبز تعداد مسلمان بومی در دو منطقه آلبانی و کوزوو بین هفتاد تا نود درصد می‌باشد ولی امر مسلم آن است که در دوران اخیر گروهای شیعه در کشورهای بالکان خاطره و یاد حادثه کربلا و قیام خونین امام حسین علیه السلام را گرامی می دارند البته مراسم گرامیداشت عاشورا از سوی مسلمانان بومی‌بالکان به ویژه در آلبانی؛ بوسنی؛ مونته نگرو؛ مقدونیه و غیره برگزار می‌شود و این روز عزیز در کشور آلبانی تعطلیل رسمی می‌باشد.
سالار شهیدان در دوره 6 دهه ای حیات خود بر تداوم حفظ ارزش های اسلامی و نبوی با بهره گیری از قدرت نرم و گفتمان هوشمندانه متمرکز و در 6 ماهه پایانی حیات پربارشان آنطور که تصریح نمودند به عنوان آخرین گزینه و صرفا" به دلائل مهمی چون حفظ اسلام ناب ؛ احساس دین و مسئولیت در برابر خداوند؛ قرآن ؛ جد بزرگوارش حضرت محمد(ص) و آزاد مردان جهان راه جهاد و شهادت را برگزیدند و با نیمه تمام گذاشتن حج، راه کوفه را با اهل بیت خود پیش گرفتند و قبل از واقعه عاشورا تمامی‌گزینه‌های ممکن برای حذف بیعت با یزید و امکان ابلاغ رسالت اولیایی تشیع را آزمایش نمودند ولی شرایط حاکمان وقت و نمایندگان دنیاپرست و جاهل یزید در کوفه اجازه رسیدن به مصالحه نداد و در نتیجه با ایثار یاران سالار شهیدان واقعه عاشورا برای همیشه مدال افتخار و دینداری و آزادگی گرفت و بی جهت نیست که پروفسور هانری کوربن فرانسوی می نویسد :
"همه ادیان با مرگ پیامبران خود مردند ؛ یهود با مرگ موسی؛ ، مسیحیت با مرگ عیسی و سنی‌ها با وفات محمد (ص) ، فقط شیعیان از مرگ امتناع کردند ، آنها نامزد مرگ نیستند؛ چون حسین(ع) را در ابتدا و مهدی (عج) را در انتهای راه دارند . امام حسین (ع) عمق تاریخ آنها را نشان می دهد و امام مهدی (عج) آنها را به آینده دعوت می نماید."
در هزاره سوم با توجه به جایگاه و نقش ویژه ای که عاشورا در زنده نگاه داشتن مکتب تشیع دارد , یکی از ابعاد جنگ نرم دشمن , تضعیف این جایگاه در باور افراد و کمرنگ نمودن آثار آن در میان مردم به ویژه مسلمانان است. تعریف و تحلیل مفهوم قدرت هوشمند یکی از موضوعات اساسی و مورد علاقه اندیشمندان و علاقه مندان علوم سیاسی، نظامی و علوم اجتماعی است. در واقع سوال اصلی این است که قدرت هوشمند چیست و چه جایگاهی در سیاست در ادوار مختلف تاریخی داشته است؟ قدرت هوشمند به معنای توسعه راهبردی عمل‌گرایانه مبتنی بر منابع و ابزارهای مناسب برای تحقق اهداف در طول تاریخ بوده و بر ائتلاف، همکاری و کارکرد نهادها در تمامی سطوح جهت افزایش نفوذ و نهادینه کردن مشروعیت در عرصه جهانی نیز توجه دارد. این امر نشان می‌دهد که در مقاطع تاریخی و شکل گیری کانون تقابل حق و باطل؛ انگیزه زیادی برای بهره‌گیری از قدرت هوشمند برای مقابله با تهدیدهای متنوع و پراکنده؛ وجود دارد .
موضوع مهم دیگر این که یکی از اولویت های مهم امام حسین (ع) ایجاد تصویر مطلوب؛ در فضای تخاصم و تهدید، چهره سیاسی نزد افکار عمومی و مسلمانان عراق و شامات در چارچوب قدرت هوشمند با مبانی تفکر سیاسی و راهبردی بود که خود را نماد عینی؛ اصیل حق و توحید معرفی و یزید را عین فساد؛ شارب خمر؛ دارای فسق علنی و غاصب رهبری امت اسلامی دانسته و به صراحت بیعت را ناممکن دانسته چرا که سازش بین کفر و توحید پوچ و بی معنی می‌باشد و تلاش حضرت با اتخاذ روش‌های تشویقی و ترغیبی بر به کارگیری روش‌های اقناعی، با هدف زمینه سازی پذیرش الگوهای اسلامی و ارزشی از سوی لشگر فریب خورده یزیدی بود.
همچنین در حوزه ایدئولوژی و اعتقادی شیعه؛ خون خدا در قیام کربلا با تکیه بر مفاهیمی قدسی و اسلامی نظیر نفی تسلط طاغوت، عدالت و پیوند دین و سیاست بر میزان قدرت نرم خود افزوده است؛ قدرتی که از آن برای دعوت سپاه یزید در حادثه کربلا با هدف بازگرداندن مردم به راه انسانیت به وسیله امر به معروف و نهی از منکر برای احیای جریان حقیقت ساز؛ بازگرداندن امانت الهی به اهلش و ایجاد مکانیسم پیشگیری از منکر و به ویژه مدل سازی تربیتی در جامعه با هدف جلوگیری از حوادث روز عاشورا بکار برد و می‌توان گفت که قدرت هوشمندانه جبهه حق بر پایه ملاحظات محوری هدف اجرای قدرت با در نظر گرفتن ماهیت درونی و شرایط روز جهان اسلام؛ خودآگاهی و فهم اهداف و توانایی‌های افراد جامعه در دستیابی به اهداف امامت و ابزارهای بهره گیری از قدرت و ساختار دفاعی برای مقابله با سپاه یزیدی و بویژه ایجاد شرایط نسبی برای اهل بیت (ع) در دوره پسا عاشورا متمرکز بود؛ ولی در این دوره طغیانگران بویژه یزید و عمر سعد با سوء استفاده از تجمل گرایی و دنیا پرستی مردم در سال 60 هجری اراده باطل خود را بر جامعه اسلامی تحمیل نمودند
امروزه گرامیداشت عاشورا در مرکز و شرق اروپا به نوعی با فرهنگ ایرانی و زبان فارسی نیز پیوند تاریخی دارد و بسیاری از اشعار عاشورایی در کشورهای منطقه بن مایه فارسی دارد به طوری که شاعر شهیر آلبانی نعیم فراشری که به زبان فارسی نیز تسلط داشته است دیوان عاشورا را در بیش از یک قرن پیش به دو زبان فارسی و آلبانیایی سروده است؛ همچنین در کشورهای منطقه بدین مناسبت نذورات حسینی همراه با غذای مخصوصی بنام عاشوره توزیع می‌گردد . در عین حال که در کشور آلبانی مکان مقدسی بنام عباس علی (حضرت ابوالفضل علیه السلام) وجود دارد که هر ساله در این منطقه کوهستانی مراسم ویژه مذهبی برگزار می‌شود. البته از اوایل هزاره سوم مهاجرت چشمگیر از کشورهای اسلامی‌به منطقه موجب شده که شیعیان مهاجر عرب؛ ایرانی و آفریقایی تبار در کشورهای منطقه و در مساجد و تکایا یاد و خاطره سرور شهیدان و یارانش را گرامی‌بدارند.
علی بمان اقبالی زارچ، رئیس گروه مطالعات اورآسیا
(مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست)