عرصه بین الملی روزهای پرچالشی را تجربه می نماید که عمده ترین بحران‌های آن به منطقه حیاتی و ژئواستراتژیک او رآسیا در مثلث اوکراین؛ غزه و دریای سرخ مرتبط می‌باشد. در این میان کشورهای مختلف تلاش دارند تا از فرصت نشست ها و کنفرانس های مهم بین الملی برای کنشگری دیپلماتیک بهره گیرند.
در همین راستا رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان برای تشریح مواضع منطقی منطقه ای در موضوعات مهم بین‌المللی بویژه دفاع از آرمان ملت فلسطین و و بیان الویت های سیاست خارجی دولت سیزدهم در دو هفته گذشته به داووس و نیویورک سفر نموده است.
داووس ۵۴ طبق سنوات گذشته توجه خاصی به تحولات و چالش های بین المللی دارد. در این بین شرایط بحرانی در غزه؛ جنگ در اوکراین و ابهام در تحولات قفقاز جنوبی اهمیت بیشتری برخوردار می‌باشد. بنابراین مذاکرات برای پایان دادن به جنگ در غزه؛ امنیت کشتیرانی در دریای سرخ و اوکراین در دستور کار نخبگان جهانی قرار داشت. در نشست 54 داووس تعدادی از موضوعات سیاسی و ژئوپلیتیک در مورد بحران‌های غزه و اوکراین بدون حضور نمایندگان روسیه بررسی شده است. چرا که برای اکثریت شرکت کنندگان اولویت اصلی و کلیدی مواجهه با روسیه و جلوگیری از موفقیت ارتش این کشور در جنگ اوکراین می‌باشد. همچنین یکی از موضوعات مهم بررسی شده در اجلاس 2024 برگزاری انتخابات در بسیاری از کشورهای مهم جهان از جمله آمریکا، روسیه، پارلمان اروپا و غیره می‌باشد که حدود 45 % جمعیت دنیا را شامل می‌شود. بدون شک نتیجه انتخابات ریاست جمهوری روسیه و آمریکا تاثیر تعیین کننده ای در تحولات منطقه ای و بین المللی در چند سال آینده خواهد داشت.
دکتر امیر عبدالهیان وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران در داووس دیدار های مهم دیپلماتیک با ده‌ها همتای اروپایی؛ آسیایی؛ آفریقایی و غیره از جمله وزرای خارجه انگلیس؛ گرجستان؛ عربستان؛ ارمنستان؛ سوئیس داشته است که محوریت بیشتر مذاکرات دفاع از حقوق مردم فلسطین؛ ثبات و امنیت در غرب آسیا و روابط دوجانبه بوده است. در همین راستا وزیر خارجه ایران در گفت‌وگوی روز بیست و هفتم دی‌ماه خود با وزیر خارجه جدید انگلیس، ابراز امیدواری کرد لندن با اتخاذ رویکرد واقع‌بینانه و سازنده در قبال تحولات منطقه و روابط دوجانبه، به بهبود فضای مناسبات کمک کند.
امیرعبداللهیان به کامرون تاکید نمود که ریشه بحران فلسطین نه به وقایع هفت اکتبر، بلکه به ۷۵ سال اشغالگری رژیم اسرائیل، تجاوز مستمر آن به حقوق اساسی فلسطینیان، ارتکاب جنایات جنگی در فلسطین و نسل کشی این ملت مظلوم باز می‌گردد که البته نقش انگلیسی در این مسائل روشن است. وی با تقبیح به کارگیری معیارهای دوگانه توسط آمریکا و برخی کشورهای غربی در قبال غزه و اوکراین گفت: « نمی‌شود به رژیم اسرائیل اجازه داد که در غزه مرتکب قتل عام زنان و کودکان و نسل‌کشی شود و منطقه را به آتش بکشد، اما توقف یک کشتی صهیونیستی در دریای سرخ را به مخاطره انداختن امنیت این آبراه اقتصادی قلمداد کرد.»
همچنین وزیر خارجه کشورمان در تداوم رایزنی‌های دیپلماتیک هفته گذشته به مقر سازمان ملل متحد رفت تا با شخصیت های مهم بین المللی در مورد آخرین تحولات عرصه بین الملل از جمله سه گانه غزه؛ دریای سرخ و اوکراین تبادل نظر نموده و بیش از همه از آرمان ملت فلسطین دفاع نماید. امیرعبداللهیان در مدت حضورش در نیویورک با وزرای خارجه روسیه؛ فرانسه؛ مالزی؛ لبنان و همچنین گیر پدرسون نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه دیدار و گفت‌وگو نموده و در جلسه شورای امنیت درباره خاورمیانه سخنرانی نمود.
به هرحال تحولات یک ماهه اخیر در خاورمیانه بنوعی نوید دهنده ظهور بحرانی جدید در اولین ماه سال جدید میلادی می‌باشد که بنوعی موید سرعت گرفتن بروز بحران‌ها توامان با سرعت رشد علم و دانش فنی بشر و فاصله گرفتن از عقلانیت و مشارکت جمعی در مدیریت جهانی می‌باشد. در مجموع سال 2024 میلادی سال مهم انتخاباتی بویژه در اروپا؛ آمریکا؛ روسیه و حتی اوکراین می‌باشد و افکار عمومی در مناطق وسیعی از جهان از عملکرد رهبران سیاسی و سازمان ملل متحد در پیشگیری از بحران و یافتن راه حل برای جنگ های موجود ناراضی می‌باشد و معلوم نیست آیا اجلاس داووس خواهد توانست تا حدودی رای دهندگان را برای مشارکت در صندوق های رای تشویق نمایند؟
واقعیت این است که تحولات چند سال اخیر نشان از ضعف مدیریت جهانی و نظم بین الملل در پیشگیری و یافتن راه حل برای بحران‌های مهم دارد و آنچه سال های گذشته به ما نشان داده این است که جهان در برابر تهدیدها مقاوم نیست و خطرات ژئوپلیتیکی در سراسر جهان در سال های اخیر با جنگ روسیه در اوکراین و جنگ اسرائیل با شبه نظامیان حماس و تأثیرات اخیر مرتبط با کشتیرانی در دریای سرخ تشدید شده است. موضوع مهم این که سازمان ملل متحد در انجام مسئولیت اساسی خود یعنی پیشگیری از وقوع جنگ و جنایت و یافتن راه حل برای بحران‌های مهم بین المللی و بین الدولی بویژه در هزاره سوم ضعیف عمل نموده و نتوانسته کارنامه قابل قبولی به افکار عمومی جهانی ارائه نماید.
واقعیت این است که جهان در دوره گذر کنونی و در کشاکش رقابت و زورگویی و زورآزمایی قدرت های بزرگ و منطقه ای بیش از هر زمان دیگری نیازمند رجوع به عقلانیت انسانی و اعتقادی و مشارکت جمعی برای گذر از مرحله سخت کنونی دارد. در عین حال که دمیدن انرژی جدید در کالبد مجامع بین الملل بویژه سازمان ملل متحد برای ایفای نقش برجسته تر در برقراری صلح و ثبات بین الملی بیش از هر زمان دیگری حیاتی و الزامی می‌باشد. البته باید اذعان نمود که برخی اقدامات و اظهارات دبیرکل سازمان ملل متحد و همچنین برگزار نشست اخیر با موضوع پایان دادن به بحران غزه اقدامی رو به جلو و تا حدودی امیدوارکننده در مورد نقش آفرینی این سازمان می‌باشد. کلام آخر این که برکسی پوشیده نیست که افکار عمومی جهان در واکنش به جنایات رژیم صهیونسیتی هشیاری و آگاهی توأمان با وجدان انسانی خود را کاملا برجسته نموده و به تعبیری از دولتمردان و سیاسیون سبقت گرفتند.
علی بمان اقبالی زارچ، رئیس گروه مطالعات اورآسیا
(مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست)