مراسم گرامیداشت ثبت جهانی سه اثر فاخر ایرانی در یونسکو شامل «اسناد روابط خارجی ایران در دوره قاجار»، «اسناد بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی» و «مجموعه آثار مولانا» به ابتکار مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه و با مشارکت کمیسیون ملی یونسکو، موسسه پژوهشی میراث مکتوب و موزه ملی ایران در تاریخ 2 بهمن 1402 برگزار شد.

در این مراسم شیخ الاسلامی رییس مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه در سخنانی، اهمیت ثبت جهانی این آثار ایرانی را مورد اشاره قرار داد و گفت: فهم تاریخ جهان بدون اطلاع از تاریخ ایران کامل نیست زیرا ایران همواره در متن و بطن تحولات جهانی قرار داشته و بخش مهمی از تعاملات بوده است چه زمانی که به عنوان یک عضو فعال و قدرتمند در تحولات جهانی و منطقه‌ای بازیگری کرده و چه زمانی که منفعلانه به ورطه تحولات بین‌المللی کشیده شده است که نمونه آن اشغال ایران در طی دو چنگ جهانی اول و دوم است.

او بیان کرد: آرشیو دیپلماتیک وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که یکی از غنی‌ترین آرشیوهای منطقه غرب آسیا است، و شامل اسنادی است که بخشی از آن تاریخ کشور و ملت ایران و برخی نیز تاریخ جهان و روابط بین‌المللی را بازگو می‌کند و طبیعتاً دسته دوم اهمیت جهانی نیز دارد.

رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین الملل تاکید کرد: اسنادی که از آرشیو وزارت امور خارجه به ثبت جهانی رسیده‌اند و بخشی از آن امروز به نمایش درآمده است نمونه‌هایی از روابط بین‌المللی کشورهای جهان و ایران در مقطع مهمی از تاریخ را در معرض دید قرار داده است. ارائه و شناساندن اسناد روابط خارجی ایران به جامعه خصوصا محافل علمی‌بخشی از دیپلماسی علمی فرهنگی وزارت امور خارجه کشور بوده و هست.

اکبر متکان، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران نیز بیان داشت؛ بر اساس بیانیه جهانی حقوق بشر سازمان ملل متحد، حق مسلم همه مردم، دانستن حقیقت رویدادهای گذشته است و حق دانستن بدان معنا است که اسناد و میراث‌‎های مستند، نسخ خطی، نقشه‌ها و کتیبه‌ها و… باید حفظ شوند و اقدامات لازم برای جلوگیری از نابودی، پنهانکاری و جعل اسناد صورت گیرد و بایستی دسترسی به اسناد، برای انجام پژوهش‌ها و تحقیقات تاریخی‌ تسهیل و تسریع شود.

این مقام مسئول یادآور شد: ثبت جهانی پرونده این سه مجموعه فاخر تاریخی و فرهنگی؛ اسناد روابط خارجی ایران در دوره قاجار، اسناد بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی و کلیات مولانا هم یکی دیگر از افتخارات ایران در عرصه جهانی بود که با تلاش‌های اعضای کمیته ملی حافظه ‌جهانی در کمیسیون ملی یونسکو تهیه و تدوین و به یونسکو ارسال شد.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص این سه اثر فاخر بیان کرد: پس از آن شورای مشورتی بین‌المللی برنامه حافظه جهانی (IAC) آثار پیشنهادی را جهت ثبت جهانی در فهرست میراث مستند برنامه حافظه جهانی بررسی و ارزیابی کرد و خوشبختانه در دویست‌و شانزدهمین اجلاس شورای اجرایی یونسکو که اردیبهشت سال جاری برگزار شد پس از بررسی ارزش این آثار و تطابق آن‌ها با ملاک‌های فنی معرفی‌شده، در این شورا که متشکل از ۵۸ کشور جهان است به تصویب رسید.

همچنین تدوین کنندگان پرونده این آثار جهت ثبت جهانی، ضمن ارائه گزارش هایی از روند انجام ثبت جهانی هر مجموعه، لوح تقدیر و نیز گواهینامه ثبت آثار را دریافت نمودند. نمایشگاهی نیز از این آثار در حاشیه مراسم افتتاح گردید.