انتخابات اخیر ریاست جمهوری فرانسه در دو دوره در تاریخ های 10 آوریل 2022 (21 فروردین 1401) و 24 آوریل 2022 (4 اردیبهشت 1401) برگزار شد. از میان 12 نامزد انتخابات، 4 نامزد زن بودند و در دور دوم شاهد رقابت میان آقای مکرون و خانم لوپن بودیم. در میان 48/7 میلیون نفری که برای رای دادن ثبت نام کرده بودند، آقای مکرون توانست در دور دوم 58/55 درصد آراء را از آن خود کند. این در حالی است که 60 درصد زنان به او رای داده اند. سوالی که مطرح می‌شود این است که چطور جامعه زنان به نامزد زن- خانم لوپن- کمتر رای داده اند؟

در یک بررسی اجمالی به جامعه زنان در فرانسه باید دید نقش نامزدها در پاسخگویی به خواست های زنان فرانسه چگونه بوده است؟

آمار منتشره از سوی سازمان‌های حقوق بشری در فرانسه نشان می دهد که سالانه 50 هزار زن بین 20 تا 60 سال مورد خشونت قرار می‌گیرند و اکثر آنان از مراجعه به پلیس خودداری می نمایند. به همین جهت از سال 2013 سازمانی جهت حمایت از زنان در برابر خشونت و مبارزه علیه رفتارهای خشونت آمیز انسانی در فرانسه تحت عنوان MIPROF شکل گرفت. سازمان مذکور سالانه به بررسی وضعیت زنان فرانسوی و ارائه آمار در پایان هر سال می‌پردازد.

سازمان دیگری که به ارائه آمار سالانه مبادرت می ورزد موسسه ملی فرانسه (INSEE) است. موسسه مذکور در بین سال های 2018-2011 اعلام نمود که 72 درصد زنان فرانسوی بین سنین 18 تا 75 سال مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند و تنها 27 درصد از آنان به پلیس مراجعه نموده اند.[1] همچنین، در سال 2020 بر اساس آمار منتشره از سوی وزارت کشور فرانسه، اعلام شد که تعداد  102 زن بر اثر خشونت های خانوادگی کشته شده اند و تعداد 213 هزار زن مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفته اند.

 بدین ترتیب یکی از اولویت های نامزدهای ریاست جمهوری فرانسه در دوره تبلیغات انتخاباتی آنها، حمایت از جامعه زنان و کاهش خشونت علیه آنان بود.

در این راستا خانم ان ایدالگو (Anne Hidalgo) شهردار پاریس و از حزب سوسیالیست که یکی از نامزدهای انتخاباتی بود در تبلیغات خود از انتخاب یک وزیر امور زنان جهت توجه بیشتر به حقوق زنان با اختصاص یک میلیارد یورو بودجه برای مبارزه با خشونت علیه زنان خبر داد.

موضوع برابری حقوق و دستمزدهای بین زنان و مردان از موضوعات دیگری است که جامعه فرانسه با آن روبروست. آقای یانیک ژادو (Yannik jadot) از حزب سبزها هم همین وعده را داده بود که یک وزیر امور زنان با بودجه یک میلیارد یورویی به کابیه خود می افزاید.

اما از همه عجیب تر اینکه خانم مارین لوپن به عنوان دومین نامزد انتخابات و رقیب اصلی آقای مکرون که به دور دوم انتخابات راه یافت، به هیچ عنوان شعارهای فمینیستی نمی دهد و انتخاب خود را در میدان رقابت به موضوع حقوق زنان گره نزده بود. او در فعالیت های حزبی خود  (جبهه ملی) جنبش های فمینیستی را دنبال نمی‌کند و در کارزار تبلیغات برای انتخابات به طور کلی گفته بود چنانچه رئیس جمهور شود از مبارزه علیه خشونت های جنسی و علیه خشونت هایی که توسط خارجیان (منظور مهاجرین) رخ می دهد، از قربانیان حمایت و دفاع خواهد کرد. او در مورد دختران و زنان کشور خود اظهار داشت که امنیت تردد و نحوه لباس پوشیدن آنها در هر ساعتی از شبانه روز می‌بایست تامین شود.

و اما آقای مکرون در دور اول که رئیس جمهور بود تلاش کرد تا در انتخاب وزارء تعداد وزرای زن و مرد را برابر انتخاب کند و حتی این تلاش سبب شد تا از میان 31 وزیر و وزیر مشاور، 14 تن مرد و 17 تن زن باشند. به طوری که در مقایسه با دوره‌ها و سال های قبل بی سابقه بود.

امانوئل مکرون در کارزار انتخاباتی دور دوم از برابری زن و مرد بیشتر سخن گفت. در مصاحبه‌هایی که در جریان دور دوم انتخابات انجام شد او از فراهم آوردن امکانات بهتر جهت مادران سرپرست خانواده خبر داد. چراکه در حال حاضر 85 درصد خانواده‌های تک سرپرست در این کشور را مادران تشکیل می دهند.

همچنین آقای مکرون در ایجاد اصلاحات و افزایش سهمیه استخدام زنان در حرفه‌های مهندسی و همچنین در بخش های خدمات اطلاع داد. او اظهار داشت که در برنامه خود تسهیلات بیشتری را برای زنان شاغل (در زمینه مرخصی زایمان، بیماری‌های مختص زنان مانند سرطان سینه و ...) در دستور کار دارد. بعلاوه اینکه در کمیساری‌های پلیس افراد بیشتری را مسئول رسیدگی به امور زنان خواهد کرد. به طوری که در این راستا بین 2 هزار تا 4 هزار پلیس در حال گذراندن دوره ویژه برای حمایت از زنان در حال آموزش هستند. ضمن اینکه جریمه آزار زنان در خیابان (هتاکی) به 300 یورو افزایش می یابد.

با این تفاسیر، از میان 48/7 میلیون نفر واجدین شرایطی که برای انتخابات ریاست جمهوری فرانسه ثبت نام کرده بودند، 60 درصد رای دهندگان زن به آقای مکرون رای دادند و در نهایت او در دور دوم با کسب 58/55 درصد آراء برای دومین بار به مدت 5 سال زمام امور فرانسه را در دست خواهد داشت.

در طول جمهوری پنجم فرانسه، تاکنون این کشور علی رغم اینکه پرچم فمینستی را برافراشته نگه داشته ، نتواسته رئیس جمهور زن داشته باشد. تنها در دوره فرانسوا میتران خانم ادیت کرسون (Edith Cresson) به مدت 10 ماه نخست وزیر بود.

همین موضوع در مقایسه با چندین سال صدر اعظمی خانم مرکل در آلمان و قریب 70 سال  ملکه بودن الیزابت در انگلیس، بعلاوه دستگاه دیپلماسی کشورهای اسکاندیناوی بخصوص فنلاند که در دست زنان است، برای فرانسه افت چهره سیاسی، حقوقی و فرهنگی به حساب می آید.

موضوع برابری حقوق زن و مرد از موضوعات بنیادی فرانسه است. ماکرون در دور اول ریاست جمهوری خود اقدامات زیادی در این راستا انجام داد که به نظر می رسد بر رفتار رای دهی زنان در انتخابات اخیر تاثیر داشته است. همان طور که اشاره شد، این اقدامات بیشتر در رقابت با سایر کشورهای اروپایی صورت می‌پذیرد. با این حال، با توجه امارهای فوق در خصوص خشونت علیه زنان در فرانسه، به نظر می رسد که این کشور هنوز راه درازی در پیش دارد.

  معصومه سیف افجه ای، مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی

   (مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست) 

[1] - لازم به ذکر است که تعریف دایره خشونت علیه زنان در فرانسه شامل هتاکی یا حتی تند و بلند صحبت کردن در خیابان یا محل کار و حتی نگاه طولانی مدت به صورت و بدن زن هم می‌شود.