فهرست مطالب

سیاست خارجی کشورها در مقام تصمیم‌گیری، همواره در برابر انتخاب از میان گزینه‌های ارزشی دشوار قرار دارد. گذشته از عوامل متعددی که بر روند اخذ و اجرای تصمیمات تأثیر بر جای می‌گذارند، داده‌های سیاست خارجی نیز به فراخور شرایط دارای بازتاب در محیط بین‌المللی می‌باشد. کشوری همانند جمهوری اسلامی ایران که بر سیمای خصائل انگاره‌ای و معرفتی متمایزی مزین گشته‌، نه‌تنها در طرح و اجرای سیاست خارجی خود متأثر از ملاحظات و انگیزش‌های ارزشی و هنجاری خاص خود می‌باشد، بلکه طی چهار دهه گذشته نشان داده که سیاست خارجی اثرگذار در محیط خارجی داشته است. براساس سیاست مبتنی بر هنجار[1]، انتظارات بالقوه متعددی در مورد رفتار مناسب کشور در یک وضعیت خاص وجود دارد. لذا کشور از بین چندین انتظار بالقوه موجود، طبق انتظاری رفتار می‌کند که از قدرتِ بیشتری برخوردار است و از هنجاری نشئت می‌گیرد. به عبارت دیگر، در درجه اول، تنها هنجارهایی که به‌اندازه کافی قوی باشند بر سیاست خارجی کشور تأثیر می‌گذارند و یا به‌طور متقابل هنجارهای خلق‌شده در رفتار و کنش سایر کنشگران بازتاب می‌یابد. قدرتِ هنجار به دو عامل بستگی دارد: اول، «میزان اشتراک یا شیوع»[2] یعنی میزانی که هنجار در یک نظام اجتماعی به‌طور گسترده بین بازیگران مشترک و رایج است؛ دوم، «میزان صراحت و وضوح»[3] یا درجه‌ای که یک هنجار رفتار مجاز و غیرمجاز را به‌طور دقیق تعریف و تعیین می‌کند.

[1]. Norm-Consistent Policy

[2]. Degree of Commonality

[3]. Degree of Specificity