قیمت بالای نفت، دست بالا را در بحران‌های منطقه ای به روسیه داده است و مانع اصلی اعمال تحریم های گسترده علیه روسیه (با الگوگیری از تحریم های نفتی ایران) تلقی می‌شود. ورود منابع نفتی جدید به بازار در کوتاه مدت و میان مدت در جهت تقویت مواضع روسیه تفسیر نمی‌شود و برعکس می‌تواند به بایدن برای پیروزی در انتخابات آتی کنگره کمک کند. همراهی عربستان (وامارات) با درخواست روسیه در اوپک پلاس نیز برخلاف خواسته آمریکا بوده و موضع روسیه را تقویت کرده است.

موضوع اعمال تحریم های شدید علیه روسیه در صورت حمله به اوکراین، از مهمترین موضوعات مورد توجه اندیشکده‌ها و همینطور اظهارات مقامات رسمی آمریکایی طی هفته‌های اخیر بوده و اعمال تحریم های نفتی و گازی علیه روسیه در صدر آنها قرار داشته است. بکارگیری الگوی اعمال تحریم های نفتی علیه ایران، که عمدتا مبتنی بر اعمال تحریم های بانکی و سوئیفت و سرمایه گذاری‌های نفتی و گازی در روسیه و همینطور الزام خریداران به کاهش تدریجی خرید انرژی از مسکو بوده است، در صدر پیشنهادات مطروحه بود، ولی قیمت های بالای نفت و گاز و تورم بالا در کشورهای غربی، عملا اعمال این تحریم ها را غیرممکن نموده است. لذا حفظ قیمت های کنونی نفت و عدم ورود عرضه جدید به بازار در این شرایط برای روسیه بسیار مهم است.

مطابق ادعای اندیشکده‌های آمریکایی، اقدامات قبلی روسیه در منطقه به ویژه در گرجستان و اوکراین (اوستیا 2008 و کریمه 2014) هر دو زمانی انجام شده اند که نفت در بالاترین قیمت خود بود و این واقعیت به نگرانی‌های غرب دامن زده است. بعلاوه، وضعیت بسیار مناسب ذخایر ارزی مسکو و رسیدن آن به رقم بی سابقه 640 میلیارد دلار به همراه امضای توافق های راهبردی اقتصادی با چین، آسیب پذیری روسیه در برابر چنین تحریم هایی را کمتر کرده است.

در همین زمان، آمریکا فشار زیادی به عربستان برای افزایش تولید یا فروش ذخایر نفتی خود به منظور کنترل بهای نفت آورده است، ولی عربستان به این خواسته آمریکا تن نداده و به نظر هم نمی رسد در آینده نزدیک با آن همراهی کند. مطابق تجربه تحریم نفتی ایران، همراهی عربستان نقش بسیار مهمی در هرگونه تحریم و فشار به روسیه خواهد داشت و عربستان از این اهمیت اطلاع دارد. نتیجه این که عربستان(و امارات) در اجلاس اخیر اوپک پلاس، نه تنها به خواسته‌های آمریکا وقعی ننهادند، بلکه همراهی کاملی با روسیه نشان داده و با افزایش یکصدهزار بشکه ای تولید و فروش نفت روسیه موافقت نمودند. با این توافق، تولید و فروش نفت روسیه به 90 درصد ظرفیت قبل همه گیری کرونا رسید که رقم قابل توجهی است.

یکی از دلایل مهم عدم تمکین عربستان به درخواست های دولت بایدن در بازار نفت، نارضایتی محمد بن سلمان از سیاست های دولت بایدن، به ویژه در قبال جنگ یمن است. عربستان تصور می‌کند قیمت بالای بنزین در آمریکا، نارضایتی از سیاست های دولت بایدن را افزایش می دهد و در عمل کمک به رقبای جمهوریخواه بایدن محسوب می‌گردد و می‌تواند به شکست دموکرات ها در انتخابات آتی کنگره منجر شود. نتیجه چنین شکستی از دیدگاه عربستان، کاهش فشارها به این کشور از جانب دولت بایدن خواهد بود.

در این شرایط و در کوتاه مدت، ورود تولیدات جدید نفتی به بازار نظیر نیجریه و آنگولا یا نفت تحریم شده ایران به بازار،  بصورت روانی قیمت نفت را تحت تاثیر قرار می دهد و در میان مدت و بلند مدت، سلاح روسی نفت را کم اثرتر می نماید. در طرف مقابل، ورودی‌های جدید می‌تواند هم دست بالای نفتی روس ها را تا حدودی تعدیل نماید و هم در انتخابات آتی ماه نوامبر به دولت بایدن برای حفظ اکثریت دموکرات ها در کنگره (و یا حداقل تخفیف شکست احتمالی) کمک نماید. بهای بنزین در آمریکا برای رای دهندگان آمریکایی بسیار مهم است و روی سطح عمومی‌تورم (که به نرخ کم سابقه 7 درصدی در ماههای اخیر رسیده است) نیز تاثیر اساسی دارد و دولت بایدن می‌تواند از آن بعنوان یک دستاورد سیاست خارجی در انتخابات استفاده کند. به نظر می رسد بحران اوکراین و بازی عربستان (و امارات) در زمین روسیه و برعلیه آمریکا، باعث عجله آمریکا برای تغییر وضعیت ایستای کنونی شده است.

علیرضا میریوسفی، کارشناس ارشد مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی

 (مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست)