ماکرون و رویکردهای جاه ‏طلبانه دولت فرانسه در حوزه سیاست خارجی

۱۵ آذر ۱۳۹۹
مشاهده ۱۳۴۷

اقدامات موهن علیه مقدسات اسلامی در فرانسه مسبوق‏ به ‏سابقه بوده است. بااین‏ حال حمایت کامل رئیس ‏جمهور و مقامات دولت فرانسه از اقدام گستاخانه و ناشایست نشریه شارلی ابدو در انتشار کاریکاتوری منسوب ‏به پیامبر بزرگوار اسلام این اتفاق شوم را از سایر اقدامات گذشته متمایز کرده است. یقینا این موضع دولت و رئیس‏ جمهور فرانسه صرفاً دفاع از آزادی بیان نیست و آن‏ها اهداف دیگری را در پس حمایت خود از اقدام شارلی ابدو دنبال می‏ کنند. در بعد داخلی ماکرون در تلاش برای جلب آرای بیشتر در انتخابات ریاست ‏جمهوری 2022 فرانسه است. وی سعی دارد با حمله به موضع مسلمانان، بخش قابل ‏توجهی از آرای عمومی جریان راست را جلب کند. در بعد منطقه‏ ای، ماکرون با درک اینکه آمریکا و رژیم صهیونیستی با ایدۀ دو دولت برای حل بحران خاورمیانه مخالفند،  در صدد کسب صلاحیت  از آن دو  به ‏عنوان کنشگری مطلوب در منطقه غرب آسیا می‌باشد.

نشریه شارلی ابدو در اقدامی ‌گستاخانه برای چندمین بار کاریکاتوری توهین ‏آمیز را به پیامبر بزرگوار اسلام، حضرت محمد (ص) منسوب کرد. متأسفانه این اقدام ناشایست علیه مقدسات اسلامی مسبوق ‏به ‏سابقه بوده است، لیکن آنچه که این اتفاق شوم را از سایر اقدامات گذشته متمایز کرده است، حمایت دولتمردان و ورود تمام ‏قد رئیس‎ جمهور فرانسه از این حرکت ناشایست بود. حال سؤال اینکه چرا دولت فرانسه و شخص ماکرون این‏چنین از اقدامات تحریک ‏آمیز علیه مسلمانان حمایت کرد؟ آیا واقعاً، صرفاً موضوع آزادی بیان است یا اهداف دیگری نیز در پس این اقدام ماکرون متصور است؟

در راهبرد خاورمیانه ‏ای جدید آمریکا موسوم ‏به Offshore Balance که رصد کردن و کنترل منطقه از دور را مدنظر دارد، بایستی یک کنشگر موردقبول کاخ سفید، این فقدان حضور فیزیکی آمریکا را جبران کند.لازمه خروج آمریکایی‎ها و تضمین ثبات در این منطقه، حل ‎و فصل نهایی مسئله مزمن عربی-اسرائیلی است که طرح معامله قرن غایتش پایان دادن به این بحران و بستن پرونده ایده دو دولت فلسطینی و اسرائیلی برای همیشه است. به نظر می ‎رسد اروپایی ‏ها هم به این جمع ‏بندی رسیده‎ اند که امنیت و ثبات منطقه در صرف‏ نظر کردن از ایده دو دولت است. ازاین ‏رو فرانسه با توجه به سوابق تاریخی استعماری خود در منطقه، نسبت‏ به سایر کشورهای اروپایی، از وضعیت مناسب‏ تری برای کنشگری برخوردار است.این کشور تلاش دارد با ایفای نقشی متوازن در منطقه، صلاحیت خود را برای پرکردن فقدان حضور آمریکا اثبات کند. درهمین ‏رابطه بیش ‏فعالی فرانسه در حوزۀ سیاست خارجی، به ‏ویژه در منطقه غرب آسیا - که مورد لبنان نمونه بارز آن بوده -و همچنین حمایت از تحرکات موهوم ضداسلامی نشریه شارلی ابدو قابل ‏تأمل و تحلیل است.

اخیراً هنری کیسنجر طی سخنانی، تصور اینکه راهبرد خاورمیانه ‏ای بایدن تغییر خواهد کرد را توهمی‌بیش ندانست. این خود یک نشانه برای اروپایی ‏ها است که ریل سیاست خارجی آمریکا در منطقه با جابه ‏جایی دولت‏ های جمهوری‏خواه و دمکرات تغییر نخواهد کرد. از این ‎رو سه کشور اروپایی، به ‏ویژه فرانسه، با درک این واقعیت و با اتخاذ رویکردی که حکایت از نوعی تقارب و نزدیکی با مواضع آمریکا دارد، درحال تنظیم ساعت منطقه ‏ای خود با واشتگتن‎ هستند. با این مقدمه، به پرسش فوق برمی ‏گردم که چه اهدافی در پس این اقدام ماکرون متصور است؟ پاسخ را می‏ توان در چند بخش بیان کرد.

اهداف ملی:

  • تلاش ماکرون برای جلب آرا در انتخابات ریاست ‏جمهوری 2022 فرانسه: ماکرون تلاش دارد با برجسته کردن مسائل هویتی، ازجمله با حمله به مواضع مسلمانان، بخش قابل‏ توجهی از آرای عمومی جریان راست را از آن خود کند (حسب نظرسنجی ‏ها، محبوبیت ماکرون بعد از مواضع اخیر، افزایش یافته است.)
  • تلاش ماکرون برای تصویت لایحه «مقابله با جدایی ‏طلبی اسلامی» در مجلس فرانسه: دولت فرانسوا اولاند–رئیس ‏جمهور سابق- لایحه ‏ای را با هدف مقابله با تأمین مالی مراکز اسلامی فرانسه توسط کشورهای خارجی به مجلس پیشنهاد داد که رأی نیاورد. ماکرون قصد دارد یک‏ بار دیگر لایحه مزبور را به مجلس پیشنهاد کند. شرایط فعلی می‏ تواند به نفع وی برای تصویب لایحه فوق باشد.
  • دولتمردان فرانسه به ‏خوبی از این نکته آگاهی دارند که حذف مسلمانان از صحنه اجتماعی و سیاسی این کشور ممکن نبوده و می ‏بایست راهبردها را معطوف به استحاله هویتی مسلمانان متمرکز سازند. درواقع فرانسه به دنبال نوعی اسلام فرانسوی است که مغایرتی با خوانش‏ های گفتمانی لائیسته نداشته باشد.

 اهداف فراملی:

  • تلاش اروپا برای بهره‎ برداری از ضعف جهان اسلام به ‏منظور تحکیم موقعیت رژیم صهیونیستی: با واکنش مناسب نشان ندادن ازسوی مسلمانان نسبت ‏به مسئله عادی‎ سازی روابط اعراب و رژیم صهیونیستی، دولت مردان فرانسه در اتخاذ مواضع سخت علیه اسلام و زمینه ‎سازی برای نادیده گرفتن حق فلسطین مصمم ‏تر شده ‏اند. حسب نظرسنجی‏ های برخی مراکز افکارسنجی اروپا، دغدغه ‏های اسلامی مسلمانان نسبت‏ به هنجارها و انگاره ‏های دینی و هویتی کاهش محسوس داشته و مسائل اقتصادی و اجتماعی بیش ‏از پیش از جانب مسلمانان پیگیری می‏ شود.
  • امنیت و ثبات در منطقه خاورمیانه برای اروپا حیاتی و بسیار ضروری است. ادراک اروپا پس از چندین دهه تلاش ناموفق معطوف به این واقعیت شده است که تحقق ثبات و امنیت در گرو حل مشکل رژیم صهیونیستی است و ایده دو دولت به دلایل عدیده‏ ای که مهم‏ترین آن‏ها مخالفت رژیم صهیونیستی و آمریکاست، عملاً امکان‏پذیر نیست. ازاین ‏رو، اقدام اخیر ماکرون می ‏تواند در تقویت صلاحیت فرانسه به‏ عنوان کنشگر مطلوب آمریکا در منطقه مؤثر باشد.
  • با توجه به جاه ‎طلبی ‏های اردوغان در حوزۀ سیاست خارجی و تنش‏ های ایجادشده در روابط این کشور با فرانسه، ماکرون در این اقدام به‏ نوعی خواستار مقابله با اردوغان و تخریب چهرۀ وی در میان مسلمانان شده است.
  • هدف دیگر متصور از این اقدام دولت فرانسه، نبض‎سنجی افکار عمومی جهان اسلام نسبت ‏به مهم‎ترین و حساس‏ترین موضوع، یعنی ساحت مقدس پیامبر اکرم (ص) است که این امر می ‏تواند محک خوبی برای ارزیابی واکنش جهان اسلام در مقابله با طرح معامله قرن باشد. هماهنگی و حمایت دولت آلمان و نخست‏ وزیر انگلیس از مواضع و اقدامات ماکرون در بحث کاریکاتور موهن حکایت از انگیزه و طرحی فراتر از آزادی بیان دارد و دلیل آن می ‏تواند تقسیم نقش در سناریوهای آتی منطقه، البته با هماهنگی و چراغ سبز آمریکا و رژیم صهیونیستی در قالب طرح‏ های شومی‌باشد که برای خاورمیانه تهیه کرده ‏اند.

    (مسئولیت محتوای مطالب  برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست)

متن دیدگاه
نظرات کاربران
تاکنون نظری ثبت نشده است