فهرست مطالب

درباره کتاب:

فصل نخست به ارائه چارچوب نظری اختصاص دارد. در این فصل موضوعات و مفاهیم پایه‌ای و بنیانی مربوط به دیپلماسی آب‌های فرامرزی و چرایی ضرورت پرداختن به این شاخه از دیپلماسی مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌است. موضوعاتی چون اهمیت آب‌های فرامرزی، تهدیدها، فرصت‌ها، منازعات، همکاری‌های دو جانبه، چند جانبه، مدیریت آب و سیاست قدرت از مباحث مهم فصل نخست به شمار می‌رود.

فصل دوم به مطالعه موردی دیپلماسی آب‌های فرامرزی در منطقه جنوب آفریقا اختصاص یافته است. بخش اعظم منطقه جنوب آفریقا در زمره سرزمین‌های خشک و نیمه خشک به شمار می‌رود و نظام منطقه‌ای جنوب آفریقا بر پایه آب شکل گرفته‌است. این منطقه یکی از پیشرفته‌ترین نظام‌های منطقه‌ای آب پایه را در جهان دارد. آفریقای جنوبی از نظر مدیریت آب‌های داخلی و فرامرزی از کشورهای پیشرفته جهان به شمار رفته و نقش مهمی در شکل‌‌دهی دیپلماسی آب‌های فرامرزی در منطقه جنوب آفریقا ایفا می‌کند. مطالعه موردی در خصوص دیپلماسی آب‌های فرامرزی بر دو حوضه رودخانه زامبزی و اورانژ متمرکز شده‌است. این دو حوضه سازمان و تشکیلات منظمی دارند که بررسی و مطالعه آنها تجربیات سودمندی در اختیار کارشناسان و مسئولان بخش آب قرار می‌دهد.

در فصل سوم به وضعیت دیپلماسی آب‌های فرامرزی جمهوری اسلامی ایران اختصاص یافته‌است. در ابتدای فصل وضعیت جغرافیای طبیعی فلات و کشور ایران و تأثیر آن بر جریان‌های آب‌های سطحی و حوضه‌های آبریز تجزیه و تحلیل شده و پس از آن حوضه‌های فرامرزی مهم کشور از شرق به غرب شامل حوضه‌های هیرمند، هریرود، اترک،‌ ارس، سرشاخه‌های دجله (آب‌های خروجی به عراق) و آب‌های ورودی در جنوب غربی کشور به صورت کوتاه معرفی شده‌است. با توجه به اهمیت اروندرود به عنوان پرآب‌ترین رود خاورمیانه (پس از نیل) مطالعه موردی به دیپلماسی آب در خصوص اروندرود و کل حوضه بین‌النهرین اختصاص یافته‌است.