هیئتی از کارشناسان برجسته حقوقی و دیپلماتیک در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه (IPIS)، درکنفرانس بین المللی حقوق بین الملل تحت تهاجم؛ تجاوز و دفاع، حملات اخیر آمریکا و رژیم صهیونیستی به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران را «خیانتی بی‌سابقه به دیپلماسی» و «ضربه‌ای مستقیم به روند مذاکرات صلح» توصیف کردند.
این نشست با عنوان «خیانت به دیپلماسی: پرونده تجاوز آمریکا و اسرائیل علیه ایران» در چارچوب کنفرانس «حقوق بین‌الملل تحت تهاجم، تجاوز و دفاع» برگزار شد و طی آن پیامدهای حقوقی، راهبردی و ژئوپلیتیک حملات اخیر مورد بررسی قرار گرفت.
حمله در آستانه مذاکرات؛ اقدامی‌کم‌سابقه علیه روند صلح
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، با اشاره به زمان‌بندی حملات گفت:«تنها دو روز پیش از دور ششم مذاکرات، در حالی که با حسن نیت در حال گفت‌وگو بودیم، مورد حمله قرار گرفتیم. این اقدام خطرناک‌ترین پیام ممکن را به جامعه جهانی مخابره کرد: این‌که دیگر نمی‌توان به هیچ روند مذاکره‌ای اعتماد کرد.»
به گفته او، این حمله نه‌تنها یک اقدام نظامی، بلکه «تلاش برای نابودی یک فرآیند دیپلماتیک» بوده و بنیان‌های نظم مبتنی بر منشور سازمان ملل را هدف قرار داده است.
برداشت غرب از «ایران تضعیف‌شده»؛ انگیزه‌ای برای تجاوز
محمد امِرسی، رئیس بنیاد امِرسی، در این نشست مدعی شد که غرب، پس از تحولات اخیر منطقه، ایران را در موقعیتی «تضعیف‌شده» تصور کرده و همین برداشت را بهانه‌ای برای اجرای یک راهبرد دوگانه قرار داده است: «هدف، هم ضربه‌زدن به توان هسته‌ای ایران و هم نزدیک‌کردن کشور به مسیر تغییر نظام بود؛ زیرا آنان تصور می‌کردند ایران در موقعیتی قرار دارد که توان واکنش مؤثر ندارد.»
افزایش تردیدها درباره کارآمدی NPT در ایران
الدار ممدوف، عضو شورای پاگواش، با اشاره به فضای داخلی ایران هشدار داد که خواسته‌های شفافیت‌طلبانه غرب بدون ارائه هرگونه مشوق یا منفعت برای ایران، موجب افزایش بی‌اعتمادی نسبت به معاهده عدم‌اشاعه شده است. او گفت: «مسئله خروج از NPT دیگر صرفاً موضوعی تئوریک نیست و به یک بحث جدی در محافل سیاسی و امنیتی ایران بدل شده است.»
برتری نظامی آمریکا؛ ستون نظم سیاسی جهانی
ناصر هادیان، استاد دانشگاه تهران، با تحلیل ساختار قدرت در نظام بین‌الملل تأکید کرد که ایالات متحده همچنان «تنها قدرت جهانی» است و این جایگاه را به‌واسطه برتری بی‌رقیب نظامی‌اش حفظ کرده است. به گفته او، همین قدرت نظامی آمریکا را به بازیگری تبدیل کرده که «می‌تواند با درجاتی از مصونیت دست به اقداماتی بزند که اساس نظم فعلی را رقم می‌زند.»
تأکید بر ضرورت پاسخ‌گویی و بازگشت به نظم قانون‌محور
پنل در پایان بر چند محور کلیدی تأکید کرد:
• لزوم پایبندی همه کشورها به منشور سازمان ملل
• ضرورت پاسخ‌گویی دولت‌های ناقض حقوق بین‌الملل
• تقویت همگرایی کشورهای جنوب جهانی در دفاع از یک نظم بین‌المللی عادلانه و قانون‌محور
به گفته کارشناسان، تداوم اقدامات یک‌جانبه و بدون پاسخ، خطر «عادی‌سازی نقض حقوق بین‌الملل» را در پی دارد؛ خطری که می‌تواند آینده امنیت جهانی را با بی‌ثباتی عمیق مواجه کند.