نشست داووس بیشتر بر ابعاد اقتصادی و تجاری جهان تمرکز داشته و معمولاً تصویر جامعی از روند های آتی در این عرصه‌ها ارائه می‌شود. این در شرایطی است که اتحادیه اروپا در دهه آینده روابط تجاری خود را با ایالات متحده و بازارهای نوظهور مانند هند و ترکیه تقویت خواهد کرد . بطوری که تجارت کالاهای اتحادیه اروپا با آمریکا تا سال 2032 بیش از 38 درصد، با هند 66 درصد ، با ترکیه 23 درصد و با چین 19 درصد رشد خواهد داشت.

داووس طبق سنوات گذشته توجه خاصی نیز به تحولات و چالش های بین المللی دارد. این در حالی است که عرصه بین المللی در سومین دهه قرن 21 میلادی با چندین چالش کلان مواجه است که عمدتاً در حوزه اورآسیا می‌باشد که در این بین شرایط بحرانی در غزه؛ جنگ در اوکراین و ابهام در تحولات قفقاز جنوبی اهمیت بیشتری برخوردار می‌باشد. در این اوضاع و احوال  پنجاه و چهارمین نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد (WEF) در پیست اسکی داووس سوئیس در پیچیده ترین زمینه ژئوپلیتیکی تا به امروز برگزار خواهد شد. که در آن شخصیت های مهم بین المللی از جمله آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه و رهبران کلیدی خاورمیانه در مجمع 15 تا 19 ژانویه شرکت می‌کنند و مذاکرات برای پایان دادن به جنگ در غزه و اوکراین  در دستور کار نخبگان جهانی قرار دارد.

همچنین در نشست اقتصادی پشت درهای بسته تصویر چالش برانگیز اقتصاد جهانی با تغییر سیاست های نرخ بهره و افزایش بدهی توسط بانک های مرکزی، سرمایه داران و رهبران کسب و کار حاضر  تحلیل خواهد شد؛ که این جلسه به ریاست مدیران ارشد بانک بریتانیایی بارکلیز و شرکت بیمه زندگی کانادایی Manulife Financial Corp برگزار خواهد شد. بنظر می رسد نشست 2024 بیش از هر موضوعی و بجای تمرکز بر اقتصاد بر یافتن راه حل برای جنگ ها متمرکز خواهد بود و به تعبیری دستور جلسه پر از جنگ است. در همین راستا بورگه برنده، رئیس WEF گفت که بیشتر تمرکز نشست امسال روی گفتگوهای دیپلماتیک در سطح بالا در مورد جنگ در خاورمیانه، اوکراین و آفریقا خواهد بود. و ما مطمئن خواهیم شد که افراد مناسب را گرد هم می آوریم تا ببینیم چگونه می‌توانیم  برای این دنیای بسیار چالش برانگیز راه حل  پیدا کنیم.

آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا و جیک سالیوان مشاور امنیت ملی هر دو در نشست داووس شرکت خواهند کرد. همچنین آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل و بیش از 40 وزیر امور خارجه نیز در نشست داووس حضور خواهند داشت؛ که انتظار می رود امانوئل ماکرون رئیس جمهور در مورد نقش فرانسه در آینده اروپا سخنرانی کند و اورسولا فون در لاین رئیس کمیسیون اروپا نیز در این مجمع سخنرانی خواهد کرد.

جنگ در اوکراین، که در دو نشست قبلی برجسته بود دوباره در صدر دستور کار قرار گرفت و انتظار می‌رود  ولادیمیر زلنسکی سخنرانی دیگری داشته باشد. هنوز مشخص نیست که آیا مقامات روسیه در این مجمع شرکت خواهند کرد یا خیر؟ همچنین چین، متحد کلیدی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، نخست وزیر لی کیانگ را به این کشور اعزام خواهد کرد. در عین حال که برگزارکنندگان WEF حضور رهبران کلیدی از جنوب جهانی را برجسته کرده اند، شایان ذکر است که  گروه غیر متعهدها از کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریکای لاتین پس از محکومیت اولیه مسکو تا حد زیادی به عنوان نظاره گر جنگ در اوکراین باقی ماندند.

واقعیت این است که تحولات چند سال اخیر نشان از ضعف مدیریت جهانی و نظم بین الملل در پیشگیری و یافتن راه حل برای بحران‌های مهم دارد و آنچه سال های گذشته به ما نشان داده این است که جهان در برابر تهدیدها مقاوم نیست و خطرات ژئوپلیتیکی در سراسر جهان در سال های اخیر با جنگ روسیه در اوکراین و جنگ اسرائیل با شبه نظامیان حماس و تأثیرات اخیر مرتبط با کشتیرانی در دریای سرخ تشدید شده است.

بورگه برنده، رئیس این مجمع، روز سه شنبه جاری اعلام کرد ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین شخصا در مجمع جهانی اقتصاد در داووس شرکت خواهد کرد. و روز یکشنبه در آستانه آغاز نشست سالانه رهبران جهان سیاسی، تجاری و مالی در کوه‌های آلپ سوئیس، نشستی در مورد  اوکراین در داووس با حضور مشاوران امنیتی و مقامات عالی رتبه حدود 70 کشور برگزار می‌شود، که در نوع خود این چهارمین نشست در مورد به اصطلاح فرمول صلح خواهد بود که توسط رئیس جمهور زلنسکی ارائه شده است. در این طرح دولت اوکراین در صدد ترویج صلحی است که خروج تمام نیروهای روسیه از سرزمین‌های اشغالی اوکراین از جمله شبه جزیره کریمه را همراه با تضمین‌هایی در مورد امنیت آینده اوکراین فراهم می‌کند. البته این کنفرانس عمدتاً در خدمت حفظ انسجام متحدان اوکراین است و جدیدترین  نشست مشابه در ماه اکتبر در مالت برگزار شد. بر کسی پوشیده نیست که اوکراین و اروپا نگران تحولات جنگ و کاهش حمایت آمریکا می‌باشند.

 در راستای تقویت ساختار دفاعی اروپا و برای مقابله با تهدیدهای پیرامونی بویژه روسیه؛ کمیسر بازار داخلی تیری برتون می خواهد یک صندوق دفاعی عظیم اتحادیه اروپا به ارزش 100 میلیارد یورو ایجاد کند. وی که مسئولیت دفاع را نیز بر عهده دارد؛ قرار است برنامه سرمایه گذاری دفاعی اروپا (EDIP) را در 27 فوریه ارائه کند، برنامه ای که برای تقویت خرید تسلیحات مشترک و افزایش تولید داخلی تسلیحات و مهمات اتحادیه اروپا طراحی شده است.

شروع حملات آمریکا و انگلیس به یمن بنوعی نوید دهنده ظهور بحرانی جدید در اولین ماه سال جدید میلادی می‌باشد که بنوعی موید سرعت گرفتن بروز بحران‌ها توامان با سرعت رشد علم و دانش فنی بشر و فاصله گرفتن از عقلانیت و مشارکت جمعی در مدیریت جهانی می‌باشد.

در مجموع سال 2024 میلادی سال مهم انتخاباتی بویژه در اروپا؛ آمریکا؛ روسیه و حتی اوکراین می‌باشد و افکار عمومی در مناطق وسیعی از جهان از عملکرد رهبران سیاسی و سازمان ملل متحد در پیشگیری از بحران و یافتن راه حل برای جنگ های موجود ناراضی می‌باشد و معلوم نیست ایا اجلاس داووس خواهد توانست تا حدودی رای دهندگان را برای مشارکت در صندوق های رای تشویق نمایند؟ و سوال مهمتر این که آیا نشست 2024 مجمع جهانی اقتصاد به عنوان  پنجاه و چهارمین مجمع داووس خواهد توانست  شعار نشست امسال بازسازی اعتماد را تا حدودی به واقعیت اعمالی و اجرایی تبدیل نماید؟ البته شواهد نشست های قبلی و رایزنی‌های دو سال پس از چنگ اوکراین و سه ماه پس از جنایت در غزه حکایت از امیدواری و خوش بینی ندارد.

علی بمان اقبالی زارچ، کارشناس ارشد اورآسیا

 (مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست)