اولین کنفرانس ملی «دیپلماسی و چالشهای فرامرزی زیست محیطی»، 7 اسفند 1401 با حضور محمد حسن شیخ الاسلامی، رییس مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت خارجه و علی سلاجقه، رییس سازمان محیط زیست، خانم تاج بخش رئیس سازمان هواشناسی، نجفی معاون بین الملل و حقوقی و جمعی از اساتید دانشگاه و پژوهشگران در محل مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه برگزار شد.

محمد حسن شیخ الاسلامی، رییس مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت خارجه در ابتدا در خصوص این همایش گفت:  پیگیری زیست محیطی بدون همدلی و همکاری همه نهادهای دولتی ممکن نخواهد بود. بسیار خوشحالم مسیر طی شده در 6 ماهه گذشته در این زمینه سپری شد. این کنفرانس با هدف کمک به توسعه دیپلماسی زیست محیطی شکل گرفته است. افرایش سطح اگاهی عمومی و افزایش مشارکت ملی در چالش‌های زیست محیطی دیگر اهداف این همایش است. وزارت خارجه در چارچوب اهداف تعیین شده و با عنایت به فرامین مقامات عالی ایران مبنی بر نقش آفرینی وزارت خانه در مسائل زیست محیطی، ابتکار برگزاری این همایش را در دستور کار قرار داد.

وی ادامه داد: نخستین کنفرانس دیپلماسی و مقابله با چالش‌های زیست محیطی با همکاری سازمان‌های مختلف برگزار می‌شود. معضلات و تبعات مربوط به تغییرات آب و هوایی و آلودگی دریایی موضوعات مهمی است که دولت سیزدهم بر حل و فصل آنان اهتمام جدی دارد.

کنفرانس ملی با رویکرد آینده نگرانه و نگاه به چشم انداز فرارو در صدد ایجاد ادبیات جدیدی به منظور تحقق اهداف در سطوح مختلف مدیریتی کشور می‌باشد. وزارت خارجه و بخش های ذی ربط در راستای اهداف کنفرانس حاضر امیدوارند با هم افزایی انجام شده کنفرانسی را در سال آینده در سطوح منطقه‌ای و یا بین المللی برگزار نمایند.

رئیس مرکز مطالعات در پایان ابراز امیدواری کرد که این کنفرانی گام آغازین و نقطه عطف مهمی در میز حل چالش های فرامرزی در حوزه‌های مختلف زیست محیطی باشد.

در ادامه علی سلاجقه، رییس سازمان محیط زیست گفت: وقتی که واگنر تئوری انشقاق زمین را مطرح کرد، به این روزگار فکر نمی‌کرد که محیط زیست زمین انشقاق ناپذیر است. قرآن می فرماید ما شما را جمعیت‌های متفاوت آفریدیم برای اینکه معرفت پیدا کنید. ما اکنون می‌بینیم که اشتراکاتی بین جمعیت وجود دارد که محیط زیست را مورد انشقاق قرار نمی‌دهد.

 وی ادامه داد: در این راستا با توجه به وظیفه‌ای که وزارت امور خارجه دارد و همچنین سازمان محیط زیست که در بسیاری از سازمان‌ها عضو است، در کنار وزارت خارجه برای تحقق اهداف قرار دارد. ما در نشست‌های متعدد خارجی زبان مشترک را دیدیم و این اصل مبنای اتحاد کشورها قرار دارد. بر اساس قطعنامه سازمان ملل کشور ایران به برگزاری نشست گرد و غبار در سال آینده مکلف شد.

سلاجقه گفت: آنچه که دنیا را تهدید می‌کند تغییر اقلیم است. ما مکلف هستیم که در نشست متعدد درباره آن حرف بزنیم. وقتی به فعالیت‌های انسانی نگاه می‌کنیم دنیا دارد ما را در یک محدودیت قرار می‌دهد و کشور ما که مبتنی بر آموزه‌های دینی غنی است، می‌طلبد که سرآمد باشد و کلیدواژه‌هایی را به دنیا هدیه دهد. در نشست‌ها باید به آلودگی‌ها و تغییرات زیست محیطی پرداخت.

وی افزود: ما در مسائل دریا مشکل داریم و قبل از اینکه دیگران به سراغ ما بیایند و قوانینشان را تحمیل کنند، باید دست به دست هم داده و مشکلات را حل کنیم. ان شاالله نشستی را در تهران برای رسیدگی به دریای خزر برگزار خواهیم کرد.

سلاجقه تاکید کرد: امیدوارم روندی که در پیش گرفته شده و ایران می‌تواند پرچمدار رسیدگی به مشکلات محیط زیستی منطقه باشد، ان شاالله دستورکارهایی را ترتیب خواهیم داد. ما پیش نویس لایحه تغییر اقلیم را تدوین کردیم و ان شاالله هر چه زودتر به مجلس شورای اسلامی ارسال می‌شود.

در ادامه رضا نجفی، معاون امور حقوقی و بین المللی وزارت خارجه به قرائت پیام وزیر خارجه پرداخت. وی گفت: نتیجه زیاده خواهی و بی مهری بشر چالش های متعددی است که مردم جهان با ان دست به گریبان هستند. دخالت در محیط زیست و همچنین تخریب آن سبب شده توسعه و امنیت جوامع موجب نگرانی شود. از طرف دیگر جنگ و تروریسم باعث تخریب محیط زیست و از بین رفتم زیرساخت‌ها شده است. تروریسم و دخالت های بیگانگان در منطقه باعث تخریب محیط زیست شده و تخریب سرزمینی را شدت بخشیده است. در منطقه جنگ های متعدد آثار دهشتناکی بر محیط زیست منطقه تحمیل کرده است. این آسیب ها به گونه‌ای بوده که نیازمند ده‌ها همکاری منطقه ای برای ساخت مجدد است. از آنجا که چالش‌های زیست محیطی رابطه تنگانگ با دیگر موضوعات دارد، هرگونه اقدامات نیازمند همکاری‌های تمام سازمان‌ها است. جای تاسف است که کشورهای پیشرفته ببشترین آسیب‌ها را به محیط زییست داشتند، به مسئولیت‌های خود توجه ندارند. در سطح منطقه‌ای گام‌های کوچکی برای رسیدگی به چالش‌های زیست محیطی برداشته شده و اجرا شدن توافقات نیازمند اراده می‌باشد.

وی افزود: در کشور ما آسیب های زیست محیطی به موضوعی روزمره برای برخی استان‌ها بدل شده و آسیب‌هایی را برجا گذاشته است. مشارکت نهادهای ذی ربط داخلی می‌تواند کاهش مسائل زیست محیطی را به همراه داشته باشد. وزارت خارجه تاکنون با پیگیری چندین قطعنامه در سازمان‌های بین المللی به تصویب رسیده است. وزارت خارجه آماده همکاری‌های پایدار دوجانبه و چندچانبه بر اساس این موضوع است. این مسائل تمام مردم منطقه را تحت تاثیر قرار داده است. پرهیز از همکاری‌های زیست محیطی برای هیچ کشوری سودمند نیست و امیدواریم شاهد افزایش همکاری‌ها بین کشورهای منطقه باشیم.

در ادامه کنفرانس چهار موضوع محوری دیپلماسی و تغییرات آب و هوایی، دیپلماسی و راهکارهای مقابله با پدیده گردوغبار، دیپلماسی و مدیریت پایدار رودخانه‌ها و منابع آبی مشترک و دیپلماسی و آلودگی دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان در چهار پنل جداگانه مورد بررسی قرار گرفت.