با توجه به سیستم حکومتی آمریکا، جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا حدود یکسال دیگر در راس قدرت مسلط بر سیاست داخلی و خارجی آمریکا خواهد بود زیرا به احتمال قوی در انتخابات نوامبر ۲۰۲۲ کنگره، جمهوریخواهان پیروز و ادامه دولت دمکرات بایدن با مشکلات اجرایی در داخل و سیاست خارجی مواجه خواهد بود. توافق دو رهبر چین و آمریکا برای ادامه مذاکرات و دیدار مقامات دو کشور، بیانگر "نیازمند بودن دولت بایدن" به مدیریت تنش در سیاست خارجی آمریکا با چین و توجه به اجرای زیرساخت های عمرانی داخلی در آمریکا است و چه بسا آقای بایدن از دولت چین برای سرمایه گذاری در آمریکا دعوت به عمل آورده باشد. در تماس تلفنی، آقای "شی جی پینگ" دست برتر داشت اما، هنوز مشخص نیست آقای شی جی پینگ "نیاز بایدن" را به همراهی با آمریکا یا عقب راندن آمریکا پاسخ خواهد داد. تحقیر مستمر دولت و کشور چین طی دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، رییس جمهور قبلی آمریکا، قطعا با تماس تلفنی آقای جو بایدن جبران نشده و به دوران قبل از ریاست جمهوری دونالد ترامپ بازگردانده نمیشود و شواهد حاکی از آن است که اختلافات دو کشور در حال افزایش است.
هر چند به نظر می رسد کشور چین در حوزه اقتصادی، به برتری نسبی در مقایسه با آمریکا دست یافته است، اما در دیگر ارکان قدرت از جمله قدرت سیاسی و فرهنگی و نظامی و قدرت نرم از آمریکا عقب تر است. قدرت نظامی چین در حال افزایش است اما به نظر نمی رسد چینیها از اراده جدی برای مقابله همه جانبه با آمریکا برخوردار باشند و چینیها علنا اعلام کرده اند نه تنها خواهان افزایش تنش بین دو کشور نیستند بلکه مشارکت در رهبری در روابط بین الملل را به آمریکا پیشنهاد داده اند و دولت آقای بایدن در آمریکا نیز پذیرفته است حداقل برای یکسال آینده تا انتخابات کنگره، تهییج کننده تنش بر سر آینده سیاسی جزیره تایوان با کشور چین نباشد.
شاید بتوان در خواست تماس تلفنی از سوی بایدن را نوعی تلاش برای اغفال "شی جی پینگ" تلقی کرد و شی جی پینگ نیز با بکار بردن اصطلاح “دوست قدیمی” به جو بایدن، هر چند در ظاهر، آمادگی چین برای همزیستی مسالمت آمیز با کشور آمریکا را پیشنهاد کرد ولی با توجه به اختلافات مزمن دو کشور که جمهوریخواهان و اعضای پیمان نظامی ناتو بر دشمنی و مهار چین تاکید دارند، باید منتظر راستی آزمایی تعامل و یا تقابل دو کشور در بحران احتمالی پیش رو در روابط بین الملل بود.
دو رهبر آمریکا و چین در مورد تبادل نظر برای مواضع مشترک در مذاکرات با جمهوری اسلامی در نشست برجام در وین تبادل نظر داشتند. بعید به نظر می رسد چین با آمریکا همراه شود اما "نشست وین" با هدف لغو تحریم های آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران اولین راستی آزمایی و ترازوی محک نتیجه تماس تلفنی آقای بایدن با آقای شی جی پینگ در همراهی و یا ادامه اختلافات دو کشور آمریکا و چین در روابط بین الملل خواهد بود که باید منتظر ماند. در همین رابطه تحریم بازیهای زمستانی المپیک در پکن توسط دولت آمریکا به عنوان اهرام فشار روی میز روابط دو کشور قرار گرفته است و تعدادی از کشورهای اروپایی و هم پیمانان آمریکا در آسیا در حال تصمیم گیری و رصد روابط دو کشور برای تعیین راهبرد سیاست خارجی در روابط با چین و آمریکا هستند. آیا چین در حال "گذار" برای تبدیل شدن به ابر قدرت و جایگزین کردن آمریکا در سیاست بین الملل خواهد بود یا خیر، موضوعی است که تحت رهبری "شی جی پینگ"، رئیس جمهور چین انتظار آن می رود اما آیا "اراده ملی" در چین برای رویارویی با برتری طلبی آمریکا در آینده نزدیک پیش بینی میشود، باید گفت؛ خیر.
سید وحید کریمی، کارشناس ارشد مطالعات آمریکا
(مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاههای مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی نیست)