<p dir="rtl" style="text-align: justify;"> پیچیدگی، ابهام، آشوب و عدم قطعیت وصف حال این روزهای خاورمیانه است که با اضافه شدن ترامپ با خصلت «پیش بینی ناپذیری» معضله خاورمیانه پیچیده تر و ابهام آمیزتر خواهد شد.</p> <p dir="rtl" style="text-align: justify;">با این همه اما برخی از کنش های بازیگران قابل پیش بینی است از جمله تداوم سیاست «موازنه از دور offshore -balancing» امریکا در منطقه که از دوران اوباما آغاز شده و با مواضع و رویکردهای ترامپ هم سازگار است و از قضا ترامپ و تیمش نیز بر ادامه این روند با شعار «اول امریکا» تأکید داشته اند. «موازنه از دور» ابزاری دارد و‌ مهمترین ابزار آن؛ هم پیمانانی  هستند که به آنها احاله مسئولیت می‌شود.</p> <p dir="rtl" style="text-align: justify;">سوال اصلی این است که کدام کشور یا کشورها قرار است در دولت دوم ترامپ؛ نظم سازی کنند و منافع بلوک غرب به رهبری امریکا را در خاورمیانه نمایندگی کنند؟ با نگاهی به تحولات منطقه طی دو سال گذشته می‌توان به این سوال پاسخ داد. از سال ۲۰۲۳ تاکنون؛ خلأ قدرت در چند ناحیه از منطقه خاورمیانه رخ داد و بازیگرانی که این خلأ را با کمک امریکا پر کردند، قرار است بار اصلی نظم جدید در خاورمیانه را بر دوش بکشند. خلأ قدرت power vaccum روندی است که در سال های اخیر در زیرسیستم یا مناطق مختلف شکل گرفته است و توازن قدرت را تغییر داده است. خلأ قدرت ریشه در: جنگ فرسایشی؛ جنگ داخلی؛ دولت ضعیف یا ورشکسته "failed state"و خروج قدرت مداخله گر خارجی دارد. سقوط سوریه نتیجه خلأ قدرت بود؛ جنگ داخلی و دولت ضعیف در سقوط بشار نقش داشتند اما مهم ترین عامل سقوط سوریه؛ رهاشدگی سوریه توسط روسیه بود.</p> <p dir="rtl" style="text-align: justify;">روسیه اراده ای برای حفظ بشار نداشت. در نتیجه ترکیه از خلأ قدرت در سوریه بهره برد و آن را پر کرد. خلأ قدرت در منطقه قفقاز هم ایجاد شده است. جنگ فرسایشی روسیه در اوکراین؛ باعث رهاشدگی قفقاز از نفوذ روسیه شده است و در نتیجه این خلأ توسط ترکیه و رژیم صهیونیستی در حال پر شدن است.</p> <p dir="rtl" style="text-align: justify;">ترکیه بزرگترین برنده خلأ قدرت در سوریه و قفقاز بوده است. ترک ها با نفوذ در دولت جدید سوریه و تقویت محور ترکی- آذری در قفقاز؛ خلأ روسیه را پر کردند و موازنه قدرت را در خاورمیانه و قفقاز به نفع خود تغییر دادند.</p> <p dir="rtl" style="text-align: justify;">پیش بینی میشود ترکیه در سال های آینده به‌هاب اقتصادی منطقه تبدیل شود. ژئوپلتیک ممتاز ترکیه؛ این کشور را به‌هاب ترانزیتی منطقه نیز تبدیل خواهد کرد. ترکیه در هیدروپلتیک نیز دست برتر خواهد داشت. سدهای احداث شده توسط ترکیه بر اساس نقشه راه آبی ترکیه طراحی شده اند.</p> <p dir="rtl" style="text-align: justify;">از سوی دیگر عربستان نیز با مرجعیتی که میان کشورهای عربی حاصل کرده و لابی قدرتمند در اروپا - امریکا و توان اقتصادی طمع انگیزی که برای ترامپ دارد؛ هم پیمان مطمئن ترامپ خواهد بود. بر این اساس:</p> <p dir="rtl" style="text-align: justify;">۱- با تضعیف روسیه در جنگ اوکراین و تحریم های فزاینده امریکا و اروپا علیه ایران و روسیه و افزایش تنفر از اسرائیل پس از جنگ غزه و لبنان همه شرایط برای ارتقاء جایگاه و نقش آفرینی ترکیه و عربستان فراهم شده است.</p> <p dir="rtl" style="text-align: justify;">۲- انتخاب جوزف عون؛ متحد محمد بن سلمان در لبنان و راهبرد او مبنی بر تمرکز قدرت نظامی در دستان ارتش؛ حزب الله را در محاصره شدیدتری قرار خواهد داد و نفوذ عربستان در لبنان را تشدید خواهد کرد.</p> <p dir="rtl" style="text-align: justify;">۳- سیاست های منطقه ای عراق نیز از بی طرفی منفی به بی طرفی مثبت با سویه‌های عربی تغییر کرده است.</p> <p dir="rtl" style="text-align: justify;">۴- مجموعه تحولات منطقه شامات، از ۷ اکتبر تاکنون؛ تحولات خلیج فارس از ۱۰ مارس ۲۰۲۳ تاکنون و منطقه قفقاز از جنگ قره باغ ۲۰۲۲ تاکنون موجب تغییر توازن قدرت در منطقه خاورمیانه به سود ترکیه و عربستان بوده است.</p> <p dir="rtl" style="text-align: justify;">۵- با توجه به تداوم راهبرد موازنه سازی از دور توسط دولت ترامپ به نظر میرسد؛ ترامپ سیاست احاله مسئولیت را در خاورمیانه دنبال خواهد کرد و بار اصلی را بر دوش عربستان و ترکیه خواهد گذاشت.</p> <p dir="rtl" style="text-align: justify;">دکترین دو ستونی ترامپ با محوریت ترکیه و عربستان؛ راهبرد احتمالی ترامپ در منطقه خواهد بود.</p> <p dir="rtl" style="text-align: justify;"> سیدمحمد حسینی، کارشناس ارشد مرکز مطاعات سیاسی و بین المللی</p> <p dir="rtl"><b><i>  (مسئولیت محتوای مطالب برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست) </i></b></p>