نشست مجازی مشترک مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی (IPIS) و موسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم (SIPRI) پیرامون مسائل منطقه ای و بین المللی روز چهارشنبه مورخ 15 بهمن 1399 برگزار شد.
این نشست با حضور آقایان دکتر سید محمدکاظم سجادپور رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین الملل، مجید قافله باشی معاون پژوهشی و مطالعاتی، محمد تقی حسینی و کامبیز شیخ حسنی کارشناسان ارشد مرکز مطالعات سیاسی و بین الملل، محسن نذیری اصل رئیس اداره کنترل سلاح های شیمیایی و حسن احمدیان استاد دانشگاه تهران از یک سو و آقای جان الیاسون رئیس هیئت مدیره سیپری (Jan Eliasson)، دن اسمیث (Dan Smith) رئیس سیپری, خانم سیبیل باور (Sibyllebauer) از محققان ارشد مرکز مذکور از سوی دیگر برگزار شد.
نشست مزبور در قالب دو پنل «خلیج فارس و کنترل تسلیحات» و «دولت جدید در ایالات متحده و آینده برجام» به پاسخگویی بدین سئوالات اختصاص داشت: 1) نقش بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای بر ثبات و امنیت در خلیج فارس و فراتر از آن چگونه است؟ 2) امنیت منطقه ای خلیج فارس بر مسابقه تسلیحاتی چه تاثیری دارد؟ 3) تأثیرات دولت جدید ایالات متحده در مسائل بین المللی و همچنین مکانیسم کنترل تسلیحات چه خواهد بود؟ 4) برجام چه تاثیری از تحولات اخیر می‌پذیرد؟
مهمترین مباحث مطرح شده در این نشست به شرح ذیل است:
- مسئله عدم توازن در منطقه خاورمیانه بسیار کلیدی است. در 4 سال گذشته شاهد نقش مخرب آمریکا در منطقه بوده ایم چرا که آمریکا نقش ایران را به عنوان یک بازیگر موثر منطقه ای نادیده انگاشت. با این حال ایران همواره در مناقشات منطقه نظیر بحران سوریه و یمن نقش سازنده ای ایفا نموده است.اما رویکرد سایر بازیگران اصلی منطقه نظیر عربستان سعودی، بر خلاف ایران ایجاد بی ثباتی و حمله به همسایگان بوده است.
- دولت بایدن به طور حتم با چالش های بسیاری که سیاست های ترامپ در 4 سال گذشته پدید آورده رو به رو خواهد شد. هدف ترور دانشمندان ایران از سوی اسرائیل، بستن مسیر دیپلماسی با ایران است و واکنش اروپا و غرب به ترور دانشمندان ایران، برای مذاکرات اتی ایران و غرب بسیار کلیدی است.
- کنترل تسلیحاتی و امنیت منطقه ای به شدت به یکدیگر وابسته و متصل هستند. لذا احیای برجام با توجه به اهمیت این توافق در تقویت راهبرد عدم اشاعه می‌تواند تاثیرات شگرفی در ترتیبات امنیت منطقه خلیج فارس داشته باشد.
- ستون های اصلی برجام برداشته شدن تحریم ها علیه ایران از یک طرف و شفاف سازی فعالیت های هسته ای ایران برای کسب اطمینان از عدم انحراف بود. پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال شدیدترین تحریم ها، ایران به اعضای اروپایی برجام در خصوص نقض برجام توسط آمریکا شکایت نمود و از آنها خواست تا با انجام اقدامات مقتضی تعهدات خود ذیل برجام را انجام دهند. اما متاسفانه در صحنه عمل هیچ اقدامی نکرد و تنها به حمایت سیاسی از برجام بسنده نمود.
- بازگشت ایالات متحده و متحدان اروپایی به برجام و انجام کامل تعهدات ذیل برجام می‌تواند امنیت منطقه ای را نیز پایدارتر نماید و فضای جدیدی برای تعامل و گسترش همکاری‌ها در منطقه ایجاد کند.