نشست برخط ایران و ایتالیا با عنوان «ایران، ایتالیا: تحولات دوجانبه، منطقه ­ای و بین ­المللی» با همکاری مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی و موسسه مطالعات سیاسی بین المللی ایتالیا (ایسپی) روز سه شنبه مورخ 22 مهر ماه 1399 برگزار شد. سخنرانان نشست مزبور شامل آقایان سیدمحمد کاظم سجادپور رییس مرکز، سید مجید قافله باشی معاون پژوهشی و مطالعاتی مرکز، پائولو ماگری مدیر و معاون اجرایی موسسه ایسپی، حسن احمدیان استاد دانشگاه تهران، حمید بیات سفیر جمهوری اسلامی ایران در ایتالیا، علی خوشرو نماینده پیشین جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل، آنتونیو زوتی استاد دانشگاه کاتولیک میلان، نیکولا پد مدیر موسسه مطالعالت جهانی ایتالیا، لوسیانو زاکارا پژوهشگر مرکز مطالعات خلیج فارس دانشگاه قطر و موسسه ایسپی، انیسه بصیری تبریزی پژوهشگر ارشد موسسه ایسپی، جوزپه پرونه سفیر ایتالیا در ایران، کامبیز شیخ حسنی و حسین غریبی کارشناسان ارشد مرکز مطالعات بودند.

نشست مزبور در چارچوب دو پنل «ایران، اروپا، آمریکا و برجام» و «روابط ایران ـ اتحادیه اروپا و تحولات منطقه ای» به پاسخگویی بدین سوالات اختصاص داشت: 1) وضعیت کنونی روابط فراآتلانتیکی چگونه می‌باشد؟ 2) موضع اتحادیه اروپا در قبال برجام چیست؟ 3) چگونه می‌توان برجام را با توجه به موضع آمریکا در قبال پایان یافتن تحریم های تسلیحاتی سازمان ملل زنده نگاه داشت؟ 4) درخواست و تعهدات احتمالی متقابل ایران و اتحادیه اروپا از یکدیگر چیست؟ و چگونه می‌توان به نگرانی‌های متقابل پرداخت؟ 5) آخرین تحولات منطقه خاورمیانه چیست؟ و فرصت ها و چالش های همکاری متقابل در منطقه چه هستند؟

مهم ترین مباحث مطرح شده در این نشست بدین شرح بودند:

روابط میان ایران و ایتالیا از پیشینه تاریخی بزرگی برخوردار می‌باشد و همواره خوب بوده است. اگرچه رابطه میان دو کشور تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله موانع خارجی بوده، اما رویکرد دوستانه و مثبت میان دو ملت هرگز تحت تاثیر آن قرار نگرفته است. ایران و ایتالیا از ظرفیت و رویکرد مثبتی برای همکاری در زمینه مسائل منطقه ای برخوردارند و مقامات سیاسی دو کشور از این سیاست حمایت می‌کنند. ایران و ایتالیا با وجود تحریم های یکجانبه آمریکا با اتکاء بر ظرفیت های مختلف و متنوع، عزم در حفظ و تعمیق روابط دوستانه میان خود را دارند.

سیاست خارجی اتحادیه اروپا اغلب نه تنها از طریق عوامل خارجی بلکه توسط اهداف و دینامیزم های ساختاری و نهادی داخلی مختلف نیز که حتی مهم ­تر از عوامل خارجی هستند، تحت تاثیر قرار داشته و دچار مشکل است. از این رو، اتحادیه اروپا در متعهد ماندن به برجام نه تنها درحال تلاش برای انعکاس دیدگاه خود در رابطه با موضوعات امنیتی منطقه ای و جهانی می‌باشد، بلکه اتحادیه هدف پیشرفت همگرایی را در پرتو موضوع برجام با وجود بحران ‌های چندگانه خود دنبال می‌کند. همچنین، اتحادیه اروپا از طریق مذاکرات برجام هویتی را برای خود دنبال نموده که تاکید بر خاص بودن رویکرد اتحادیه به سیاست بین الملل و متمایز بودن خود از آمریکا را دارد. چارچوب هایی مانند E3 و E4 جهت تسهیل در دستیابی به نتایج در مقایسه با روند تصمیم گیری کل اتحادیه اروپا با همه 27 عضو کنونی آن می‌باشد.

انعقاد برجام به دلیل چرخش رویکرد آمریکا از سیاست غیرقانونی غنی سازی صفر در ایران به سوی پذیرش حق ایران مبنی بر غنی سازی در داخل (حق مورد تایید واقع شده در NPT) امکان پذیر شد. جامعه بین­ المللی با انزوای تاریخی آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل در رابطه با برجام و ایران نشان داد که مخالف یکجانبه گرایی و نادیده گرفتن قوانین و موافقتنامه ‌های بین المللی توسط آمریکا می‌باشد.

سیاست های یکجانبه ­گرایانه ترامپ موجب تداوم و تعمیق بحران و بی­ثباتی در منطقه شده است. از این لحاظ، تداوم بحران، بی ثباتی و ناامنی در منطقه آینده اروپا را نیز تهدید می‌کند. جمهوری اسلامی ایران به عنوان بازیگر مهم منطقه غرب آسیا و خلیج فارس، نقشی غیرقابل انکار بر مبنای ایجاد ثبات و امنیت با تمرکز بر جنگ علیه تروریسم دارد. امروز بیش از همیشه، تحولات منطقه ای نیازمند همکاری میان کشورهای منطقه از یک سو و حمایت و همکاری کشورهای دیگر از سویی دیگر می‌ باشد.