تحولات ژئوپلیتیک بازار نفت و نسبت آن با سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

نشست مجازی مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی با عنوان «تحولات ژئوپلتیک بازار نفت و نسبت آن با سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» روز دوشنبه مورخ ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ به میزبانی مرکز مطالعات برگزار شد.
اردیبهشت ۱۳۹۹
مشاهده ۳۴۶۷

نشست مجازی مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی با عنوان «تحولات ژئوپلتیک بازار نفت و نسبت آن با سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» روز دوشنبه مورخ 15 اردیبهشت ماه 1399 به میزبانی مرکز مطالعات برگزار شد. سخنرانان این نشست مجازی شامل آقایان سیدمحمد کاظم سجادپور رییس مرکز مطالعات، سعید خطیب زاده معاون پژوهشی و مطالعاتی مرکز مطالعات، محمدحسین عادلی دبیرکل سابق سازمان کشورهای صادر کننده گاز، عباس ملکی عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف، علی ماجدی معاون اسبق وزارت­خانه‌های نفت و امور خارجه، علی مبینی دهکردی رئیس موسسه مطالعات بین المللی انرژی وزارت نفت، سید غلامحسین حسن تاش پژوهشگر ارشد و رئیس سابق موسسه مطالعات بین المللی انرژی، رضا زندی پژوهشگر حوزه انرژی، هادی آجیلی استاد دانشگاه علامه طباطبایی، محمد جعفری مدیرعامل موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد، رسول موسوی مدیرکل آسیای غربی وزارت امور خارجه و سید مجید قافله باشی دستیار معاونت پژوهشی و مطالعاتی مرکز مطالعات بودند. سوالات محوری نشست مزبور از سخنرانان عبارت بودند از:  1) چشم انداز فنآوری شیل و تاثیر آن بر ژئوپلتیک نفت و گاز (نقش اوپک و تولیدکنندگان غیر اوپک بخصوص روسیه و آمریکا( چه خواهد بود؟ 2) چشم انداز تقاضا با توجه به سناریوهای محتمل در خصوص آثار کرونا بر اقتصاد بین الملل چیست؟ 3) چشم انداز نقش ایران در بازار نفت با توجه به کاهش صادرات نفت ایران به دلیل تحریم ها و کاهش ظرفیت تولید چگونه خواهد بود؟ 3) فرصت ها و چالش های مرتبط در حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران چیست؟  

مهم ترین مباحث مطرح شده در این نشست بدین شرح بودند:

در رابطه با چشم انداز تقاضا، دیدگاه کلی مشارکت کنندگان نشست مزبور این بود که با توجه به فراز و فرود قیمت نفت طی تاریخ و این نکته که پاندمی‌کرونا به عنوان عامل کاهش تقاضای جهانی نفت، یک عامل بیرون از مناسبات اقتصادی محسوب می‌شود، در صورت حل مشکل مزبور و یا همزیستی با آن روند تقاضا به بازار دوباره باز خواهد گشت. شوک وارد شده بر تقاضا موقتی است. موسسات معتبر بازگشت تقاضا به قبل از پاندمی‌کرونا را اواخر سال 2022 پیش بینی کرده اند.

در ارتباط با چشم انداز فن آوری شیل و تاثیر آن بر ژئوپلتیک نفت و گاز بیان شد که رقابت میان نفت خام متعارف و شیل به دلیل هزینه‌های پایین آن نسبت به نفت خام روزبه­روز تشدید شده است. هرچقدر اوپک و غیراوپک با همکاری یکدیگر قیمت نفت را افزایش داده و عرضه آن را کنترل می‌کردند، فرصت بیشتری برای شیل فراهم شد. تا وقتی که قیمت نفت بتواند هزینه‌های جاری و عملیاتی را پوشش دهد، به تولید خود ادامه می دهد. باید دید کدامیک از تولیدکنندگان می‌توانند قیمت پایین را تحمل کنند و کدامیک زودتر از بازار خارج خواهند شد. در ارتباط با موضوع آمریکا و نفت، وابستگی آمریکا به نفت وارداتی همچنان بسیار کم خواهد بود، اما به دلیل عادت پالایشگاه‌های این کشور به نفت سنگین و متوسط به آن تاحدی وابستگی خواهند داشت. درنتیجه، با قیمت پایین نفت، هم تولیدکنندگان سنتی و هم خود آمریکا متضرر خواهند شد، در حالی که این امر به سود واردکنندگان نفت شامل چین، هند و سایر کشورهای آسیایی در درجه اول و سپس، اروپا خواهد بود.

درخصوص چشم انداز نقش ایران در بازار نفت و مسائل مرتبط با آن در حوزه سیاست خارجی عنوان شد که ایران در شرایط تحریمی‌باید بر محصولات غیرنفتی خود تمرکز داشته و تولید آنها را افزایش دهد. وزارت امور خارجه نیز باید دیپلماسی اقتصادی خود را تمرکز بر این امر نماید. ایران باید ژئوپلیتیک و دیپلماسی خود را براساس افق های زمانی کوتاه مدت (2 ساله)، میان مدت (5 ساله) و بلندمدت تنظیم کند. در کوتاه مدت، همکاری‌های منطقه ای موثر است.

متن دیدگاه
نظرات کاربران
تاکنون نظری ثبت نشده است