هیئت حاکمه جدید آمریکا شناخت بیشتری از ترکیه داشته و بر اهمیت آن کشور برای آمریکا وقوف کافی دارد. حضور نظامی آمریکا در ترکیه از جهات سیاست های ضدروسی و نیز سیاست خاورمیانه ای واشنگتن حائز اهمیت ویژه است. احتمالاً بایدن تمایل به بازسازی روابط با ترکیه خواهد داشت، اما در این مسیر به مانع هیئت حاکمه کنونی ترکیه برخورد خواهد کرد؛ بنابراین با اعمال برخی تحریم ‌ها تلاش خواهد نمود بر موازنه سیاسی نیروهای داخلی ترکیه تأثیر گذاشته و هم ‌زمان با آن ازطریق دیپلماسی، رویکرد روابط خارجی ترکیه را مدیریت کند.

 درحالی ‌که تحولات آمریکا در جهت تثبیت ریاست ‏جمهوری جو بایدن پیش می‌ رود ترکیه نیز همچون سایر کشورهای جهان وارد مباحث مربوط به پیامدهای این تحول بر روابط آن کشور با واشنگتن شده است. به‌ طورکلی این مباحث حاکی از ناخرسندی آن‌ ها از شکست ترامپ و نگرانی آن‌ها از تأثیرات احتمالی بایدن بر روابط آمریکا با ترکیه است. براین ‎اساس نعمان کورتولوموش معاون رئیس جمهور ترکیه پس از قطعی ‏شدن انتخاب بایدن اظهار داشت: رئیس‎ جمهور آینده آمریکا احتمالاً موازنه قدرت در خاورمیانه را با دقت و با توجه به منافع کشورش مشاهده کرده و خواستار روابط متشنج با ترکیه نخواهد شد. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه مانند بسیاری دیگر از رهبران جهان، ‌به بایدن تبریک گفته ولی هم زمان با آن در اقدامی نادر، با ارسال پیامی‌به ترامپ، از وی به ‎خاطر تلاش‌ هایش در جهت پیشبرد روابط دو کشور تشکر کرد. قبل از اردوغان نیز کمال قلیچدار اوغلو رهبر حزب مخالف جمهوری خواه خلق طی پیامی‌به بایدن تبریک گفته بود.

ترکیه در حالی به استقبال ریاست جمهوری بایدن می‌ رود که نه مسئله زیر بر روابط دو کشور سایه افکنده است:

1. ترکیه در مدار روسیه قرار گرفته و در موضوعات خطوط انتقال گاز، انرژی هسته ‌ای و خرید تسلیحات، خطوط قرمز مشارکت راهبردی با غرب را پشت سر گذاشته است. واشنگتن مسئله راه ‌اندازی سیستم دفاع موشکی اس ۴۰۰ روسی ازسوی ترکیه را خط قرمز خود خوانده و در واکنش به آن به آموزش پرواز خلبانان ترکیه ‌ای با جنگنده ‌های اف-۳۵ خاتمه داده است. همچنین کنار گذاشتن ترکیه از برنامه فروش جت ‌های اف -۳۵ و پایان دادن به مشارکت شرکت‌ های ترکیه در ساخت قطعات آن در دستورکار واشنگتن قرار دارد. تصویب تحریم‌ های کاتسا علیه ترکیه با دوسوم آرای کنگره و اعمال برخی تحریم‌ های سبک علیه صنایع نظامی ترکیه از سوی دولت ترامپ، موضوع را وارد فاز جدیدی کرده است.
2. حمایت‌ های سیاسی و تسلیحاتی آمریکا از گروه ‌های کرد در سوریه (به ‌ویژه از یگان‌ های مدافع خلق که متحد پ‎ ک ‎ک است) و مخالفت ‌هایش با حملات ارتش ترکیه به آن ‌ها ادامه دارد.
3. واشنگتن مخالف فعالیت‎ های لرزه ‌نگاری آنکارا در منطقه اقتصادی ویژه مورد ادعای یونان و قبرس در مدیترانه شرقی بوده و اقدامات اکتشافی آنکارا در این منطقه را تحریکات حساب‌ شده و آگاهانه خوانده و خواستار توقف آن‌ها و مذاکره آنکارا با آتن شده است.
4. آمریکا از ژنرال حفتر در لیبی حمایت می‌ کند در حالی‌ که سیاست اردوغان در جهت کمک به حکومت السراج به ‌منظور شکست ژنرال حفتر، ترجیحاً ازطریق نظامی است.
5. آمریکا حمایت از جمهوری قبرس را از طریق لغو تحریم تسلیحاتی آن کشور (بعد از 33 سال تحریم) به نمایش گذاشته و نیکوزیا را شریک کلیدی آمریکا در مدیترانه شرقی خوانده است.
6. واشنگتن نسبت ‏به اقدامات اسلام‌ گرایانه اردوغان و در رأس آن ‌ها تغییر کاربری ایاصوفیه از موزه به مسجد و برپایی نماز در آنجا واکنش نشان داده و رئیس ‌جمهوری آمریکا آن را نقض آزادی اقلیت‌ های مذهبی در ترکیه خوانده است. مایک پنس معاون ترامپ نیز در توییتر نوشته بود: آمریکا در کنار کلیسای ارتودوکس یونان ثابت‌ قدم باقی خواهد ماند.
7. آمریکا منتقد اقدامات ترکیه در قفقاز علیه ارمنستان است. واشنگتن، ترکیه را به اعزام نیروهای تکفیری‌ از سوریه و لیبی به جنگ اخیر در منطقه ناگورنو-قره‌باغ متهم کرده و دخالت ترکیه در منطقه مورد مناقشه قره ‌باغ را موجب افزایش خطر جنگ در منطقه خوانده بود. آمریکا همچنین با مشارکت ترکیه در نیروهای حافظ صلح قره ‌باغ مخالفت کرده است.
8. واشنگتن با درخواست استرداد فتح‌ الله گولن به ترکیه به اتهام دست داشتن در کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶، مخالفت کرده و با هدایت آن به مسیر حقوقی، این خواسته را عقیم ساخته است. فشارهای سیاسی اردوغان در این زمینه نیز به جایی نرسیده است.
9. روند حقوقی مربوط به تحریم هالک بانک ترکیه در آمریکا ادامه دارد و جلسه رسیدگی به اتهام نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران ازسوی بانک فوق در اول ماه می آینده در دادگاه منهتن برگزار خواهد شد.

در کنار واقعیت فوق بایستی به سه مورد تغییر در رویکرد سیاست خارجی آمریکا در دوران بایدن و تأثیرات احتمالی آن‌ ها بر روابط آمریکا و ترکیه نیز توجه نمود. اولین موضوع در این رابطه نگاه بایدن به روسیه به‌ عنوان بزرگ‌ ترین تهدید است که جایگزین تهدیدانگاری چین ازسوی ترامپ خواهد شد. درنتیجه این تغییر می‌ توان انتظار داشت که حساسیت‌ های واشنگتن نسبت ‎به روابط نزدیک آنکارا و مسکو به ‌ویژه در مسئله اس 400 افزایش‌ یافته و تحریم ‌های مدنظر کنگره به ‌صورت فزاینده وارد فاز اجرایی شود. البته برخی معتقدند که اولویت روسیه برای بایدن و نیاز وی به آنکارا در این زمینه موجب تعدیل سیاست‌ های ضد ترکیه ای واشنگتن خواهد شد. تقویت جایگاه ناتو و اتحادیه اروپا در سیاست خارجی بایدن دو موضوع دیگری است که بر ترکیه تأثیرگذار خواهد بود. واشنگتن نمی‌ تواند جایگاه برجسته ترکیه در ناتو را نادیده انگارد و احتمالاً آنکارا از این نیاز آمریکا کمال بهره‌ برداری را خواهد کرد. ولی موضوع در رابطه با اتحادیه اروپا مقداری پیچیده است. اختلافات اتحادیه اروپا با ترکیه به ‌ویژه به علت عملیات لرزه نگاری در مدیترانه شرقی دارای ابعاد ژئوپلیتیک و عمیق‌ تر بوده و به آسانی قابل‌ حل نیست. فعلاً اتحادیه اروپا اعمال تحریم علیه ترکیه را تا ماه مارس به تعویق انداخته است تا با هماهنگی بایدن در این زمینه اقدام نماید. بایدن نیز تمایل خود جهت همکاری با اروپا در رابطه با ترکیه را اعلام کرده است.

ازجمله مواردی که ترکیه در دوره ریاست ‎جمهوری بایدن از آن محروم خواهد بود دیپلماسی شخصی اردوغان با ترامپ است. اردوغان از گرایشات فردگرایانه و سیستم گریز ترامپ و نیز روحیه ضد اوبامای وی به ‌خوبی استفاده کرده و به ‎وضوح بر دیدگاه ‌های وی تأثیر نهاد. نمود برجسته این موضوع در تعلل و تعدیل واکنش ‌های عملی واشنگتن نسبت به ترکیه در مسئله خرید سامانه اس 400 از روسیه بود. اردوغان تا حدی بر ترامپ تأثیر گذاشته بود که وی بارها از اردوغان تعریف کرده و او را به‌عنوان «مرد سرسختی که شایسته احترام است» ستوده بود. اکنون کنار رفتن ترامپ باعث خواهد شد که در دوره جدید نه ‏تنها نگاه مثبت رئیس ‌جمهور آمریکا به همتای ترکیه ای کنار رود بلکه فردی مثل بایدن به ‌جای وی قرار گیرد که از سابقه خودکامه خواندن اردوغان و درخواست برکناری وی از طریق حمایت از مخالفین وی در انتخابات برخوردار است.

در تحلیل روابط ترکیه با غرب لازم است به این نکته نیز توجه کنیم که ترکیه امروزی با ترکیه دوران جنگ سرد تفاوت چشمگیری نموده و قدرت اقتصادی و نفوذ منطقه ‌ای آن کشور بسیار افزایش یافته است. ذهنیت حاکمان ترکیه نیز با الهام گرفتن از اسلام‌گرایی شبه ‏اخوانی و نوعثمانی ‏گری تغییر نموده و بی ‌اعتمادی نسبت ‎به آمریکا و اروپا در بین آن ‌ها ریشه دوانده است. درنتیجه این تحولات جهت‌ گیری کلان سیاست خارجی ترکیه از «تک ‌بعدی غرب‌ گرا» به «چندبعدی کثرت‌ گرا» تبدیل‌ شده است. نپذیرفتن این تغییر ازسوی آمریکا (و نیز اتحادیه اروپا) از ریشه ‌های اصلی مشکلات روابط ترکیه با آمریکا است.

با توجه به اهمیت ترکیه برای غرب به نظر می ‌رسد آمریکا و اروپا تلاش خواهند کرد ترکیه مطلوب خود را شکل دهند و در این مسیر با مانع بزرگ حاکمیت کنونی و رهبری آقای اردوغان رو به‌رو هستند. احتمالاً اقدامات آمریکا (و اتحادیه اروپا) جهت تأثیرگذاری بر سیاست داخلی (و نتایج انتخابات ژوئن 2023) ترکیه علنی‌ تر شده و روابط ترکیه و غرب پیچیده ‌تر از گذشته پیگیری خواهد شد. در این راستا احتمال قرار گرفتن ترکیه در دستور کار مشترک آمریکا و اتحادیه اروپا افزایش‌ یافته است. استفاده از رژیم صهیونیستی و سایر متحدان منطقه‌ ای آمریکا و همچنین تمسک به عامل تحریم و فشار اقتصادی در دوران بایدن برای مدیریت ترکیه قابل‏ پیش‌بینی است.

  (مسئولیت محتوای مطالب  برعهده نویسندگان است و بیانگر دیدگاه‌های مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی نیست)