فهرست مطالب

درباره کتاب

پژوهش پیش­رو، به منظور تحقق این هدف، در چارچوب یک «رویکرد تطبیقی» به بررسی «اهداف و منافع سه کشور ایران، روسیه و چین در منطقه آسیای مرکزی» با توجه به «عامل سیاست خارجی آمریکا» می­پردازد و ضمن مطالعه پیامدهای سیاست خارجی ایالات متحده، نحوه «تعامل و یا تقابل» سه بازیگر یاد شده را نیز در مواجهه با این سیاست­ها از ابتدای دهه 1990م. تا پایان سال 2014م. مورد واکاوی قرار خواهد داد. در واقع این پژوهش چهار نگاه ایرانی، روسی، چینی و آمریکایی به منطقه آسیای مرکزی را به صورت هم زمان مطرح می­کند تا از خلال آن، سیاست­ها و رویکردهای این چهار بازیگر فعال و تاثیرگذار در روند تحولات منطقه آسیای مرکزی، بهتر درک و تبیین شود. بدین منظور، پژوهش پیش­رو، در پنج بخش سازماندهی شده است. در بخش نخست (کلیات) موقعیت جغرافیایی و استراتژیکی منطقه آسیای مرکزی و روند تحولات جدید آن مورد مطالعه قرار گرفته و مفاهیمی چون هژمونی و ضد هژمونی و نیز موازنه نرم و موازنه سخت (به عنوان چارچوب مفهومی) تشریح و تبیین شده است. بخش دوم، تحت عنوان «مطالعه تطبیقی جایگاه ایران، روسیه و چین در آسیای مرکزی» به مطالعه جایگاه و نقش سه کشور ایران، روسیه و چین در آسیای مرکزی در پنج حوزه جغرافیایی- ژئوپولیتیکی، سیاسی، دفاعی - امنیتی، اقتصادی و فرهنگی- اجتماعی می­پردازد. بخش سوم نیز تحت عنوان «پیامد سیاست خارجی آمریکا بر منافع سه کشور در آسیای مرکزی» در سه فصل جداگانه و در یک رویکرد تاریخی – تحلیلی و با رعایت اصل «کرونولوژی»[1] به مطالعه و واکاوی پیامدهای سیاست­ها و رویکردهای دولت­های مختلف آمریکا از جرج بوش پدر تا باراک اوباما بر منافع ایران، روسیه و چین در منطقه آسیای مرکزی می­پردازد. بخش چهارم نیز با عنوان «الگوهای ضد هژمونی سه کشور در قبال آمریکا: نظم موازنه محور در آسیای مرکزی»، نحوه مواجهه متفاوت سه کشور ایران، روسیه و چین با سیاست­های ایالات متحده در منطقه آسیای مرکزی را مورد مطالعه قرار می­دهد. در نهایت، در بخش پنجم نیز با عنوان «­جایگاه ایران در تحولات آسیای مرکزی؛ راهبردهای پیشنهادی»، کوشش شده است با توجه به واقعیات و امکانات و به عبارتی دیگر «مقدورات و محذورات» پیش­روی سیاست خارجی ایران، پیشنهاداتی در راستای پیشبرد اهداف و منافع ایران در سطح منطقه آسیای مرکزی ارائه شود.

1. Chronology